Toshkent moliya instituti loyihalarni moliyalashtirish fakulteti loyihalarni

jadval

«Textile & Cotton Company» firmasi ishlab chiqilgan mahsulotni sotish rejasi
(ming AQSh dol.)

Yil	Eksport		Maxalliy bozorga		Jami sotuv		Umumiy savdo
	Bint (5sm)	Bint (10sm)	Bint (5sm)	Bint (10sm)	Bint (5sm)	Bint (10sm)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10	1408000 1888000 1920000 1920000 1920000 1920000 1920000 1920000 1920000 1920000	369600 495600 504000 504000 504000 504000 504000 504000 504000 504000	253440 339840 345600 354650 376570 385640 401230 412450 423560 435670	71280 95580 97200 97200 102560 103550 107340 112370 111350 135780	1661440 2227840 2265600 2265600 2235450 2458945 2543200 2653420 2563600 2649200	440880 591180 601200 601200 602350 612200 632720 655780 676340 680200	2102,3 2819,0 2866,8 2866,8 2902,3 2922,5 2945,1 3201,3 3405,8 3567,2

Mahsulot sotish rejasi jadvaldan qo'rinib turibdiki korxona 1 yilda 2102,3 ming dollarlik mahsulot sotadi. 3 yilga o'tib to'la kuvvat bilan ishlay boshlagach 2866,8 ming dollarlik mahsulot sotadi.

Kichik biznes korxonalarni tashkil etishning yana bir samarali tomoni shuki, ishlab chiqarishni yo'lga quyish natijasida yangi ishchi urinlari xosil bo'ladi.
«Mediservis» QK qo'rsatkichlarini taxlil kilish shuni qo'rsatadiki, korxona olingan kredit va u bo'yicha hisoblangan foizlarni 4 - 5 oyda kaytara olishi mumkin. Kredit summasi 2431,2 ming AQSh dollariga teng. Foiz stavkasi 13% ni tashkil etishi kuzda tutilgan. Imtiyozli davr 17 oy.
Ma'lumki, ETTB kredit shartlaridan biri bu kichik biznes sub'ektlari kredit uchun kredit xajmining 120 foiz miqdoridan kam bo'lmagan garov ta'minotini ta'minlashlari lozim. Ushbu investitsiya loyihasi bo'yicha 2917,8 ming AQSh dollari miqdorida quyidagilar garovga quyilgan:

1. 
   Sotib olinadigan (kredit hisobiga) mashina va uskunalar, qiymati - 2094,0 ming AQSh dollar. Uni 70 foiz qiymati bilan 14650 ming AQSh dollari miqdoriga garovga olingan.
   
2. 
   «Textile & Cotton Company» tomonidan takdim etilgan bank kafolati - 700,0 ming AQSh dollari.
   
3. 
   QK «Pent-uz» tomonidan 752,8 ming AQSh dollarlik kafolat.
   

Umumiy olganda «Mediservis» investitsiya loyihasining mazmuni tibbiyotda keng qo'laniladigan gigoskopik bint va marli ishlab chiqarishni yo'lga quyish maqsadida mashina uskunalarni olib kelish va buning uchun bankdan 2431,2 ming AQSh dollari miqdorida kredit olishdan iborat.
«Mediservis» investitsiya loyihasining maqsadi bugungi kunda medetsina axvolini yaxshilash, xizmat qo'rsatish sifatini oshirish, ichki bozorni tibbiy gigroskopik bint va marli kabi vositalar bilan ta'minlashdir. Bundan tashkari
«Mediservis» investitsiya loyihasini amalga oshirilishi natijasida tayyor mahsulotni eksport kilish va buning okibatida mamlakatga nakd xorijiy valyutani kirib kelishiga erishish va boshkalar ham kuzda tutilgan. Xozirgi kunda Respublikamizda ishsizlik muammosi asosiy muammolardan biri bo'lib hisoblanadi. Kichik biznes korxonalarning tashkil etilishi oz bo'lsada bu muammoni xal etilishiga olib keladi. Biz qo'rayotgan loyiha bo'yicha 51 ta yangi ishchi joylari tashkil etiladi. Xozirgi kunda Respublikamizda tibbiyot soxasi ancha tez sur'atlar bilan rivojlanmokda. Tibbiyot soxasida xizmat qo'rsatishning sifati va samaradorligi olib bormokda. Bundan tashkari xozirgi kunda kuplab korxonalarda tibbiy vositalar ishlab chiqarishi keng yo'lga quyilmokda. Kichik biznes investitsiyalarini ETTB kredit tarmog'i orqali kreditlanishi mamlakatimizda bu soxaning rivojlanishiga, uning
iktisodiyotimizda tutgan o'rni va ahamiyatining olib borishida muxim ahamiyat kasb etmokda.
«Mediservis» investitsiya loyihasi xayotiyligi va samaradorligi taxlili
O'zbekiston investitsiya siyosati mavjud mablaglardan vaqtdan va imkoniyatlardan samarali foydalanishga, turli xil risklarni, mavjud shart- sharoitlarni hisobga olgan holda boyliklarni samarali va maqsadga muvofik jalb kilishga va shu yo'l bilan Respublika iktisodiyotini kutarishga, rivojlantirishga, uning jaxon iktisodiyoti tizimiga kushilishiga qaratilgandir. Bundan tashkari investitsiya siyosati bevosita xorijiy investitsiyalarning kirib kelishini rag'batlantirish yo'li bilan kuprok investitsiyalarni iktisodiyotning turli soxalariga, kolaversa ustivor soxalariga jalb kilishiga hamda ulardan okilona foydalanishga yunaltirilgandir.
Xozirda O'zbekistonda shakllanayotgan investitsiya bozori investitsion loyihalarni chuqur taxlil etishni va baholashni taqozo etmokda, bo'larning barchasi esa o'z navbatida mamlakatdagi investitsiya faoliyatining ijtimoiy iktisodiy va siyosiy jarayonlarni chuqur taxlil etishga tayangan holda amalga oshiriladi.
Har kanday ishlab chiqarishga asoslangan investitsion loyihaning asosiy maqsadi mavjud resurslardan samarali foydalanish orqali yukori foyda olish va tovarga bo'lgan amaldagi va potentsial talabni qondirishdir. Barcha investitsion loyihalarda bozorni taxlil kilish - investitsiya chegarasini aniqlashda kerakli ishlab chiqarishda, kerakli texnologiyani yoki joylashish o'rnini aniqlashda muxim ahamiyat kasb etadi.
Texnik iktisodiy asoslanishni tayyorlash bu oddiy jarayon emas, balki keng qamrovli kompleks jarayondir. Bozorni o'rganuvchi mutaxassislar bozorni o'rganishda asosiy va o'rinbosar mahsulotning miqdori va sifati jixatdan, shuningdek iqtisodiy vaziyatni, aniqlangan mavjud resurslarni va ularning ta'minoti bo'yicha texnologik va xududiy chegaralarni hisobga olgan holda chuqur taxlil kilishlari kerak.
Investitsiya loyihasi xayotiyligini taxlil kilish bevosita o'sha loyiha bo'yicha amalga oshiriladigan monitoring bilan bevosita bog'liqdir. Amaliyotdan bizga ma'lumki, karz berilgan paytda rivojlanish istiqboliga ega bo'lgan karz oluvchi bir necha oydan so'ng ob'ektiv va sub'ektiv omillar ta'sirida qiyin moliyaviy axvolga tushib kolishi mumkin va natijada bank kreditining kaytarilmasligi xavfi yuzaga kelishi mumkin. Shuning uchun moliyalashtirishga mablag' ajratgan bank karzdorning holatini, loyihaning butun muddati davomida doimiy ravishda nazorat qilib borishi, o'z vaqtida yuzaga kelayotgan muammolardan darak beruvchi signallarni aniqlab berish talab etiladi.
Monitoringda loyihalarni moliyalashtirishga ajratilgan mablag'larning qay yo'sinda ishlatilayotganligi, korxona faoliyatidagi o'zgarishlar, faoliyatning qonun-qoidalar doirasida va belgilangan me'yor va tartiblar doirasida ekanligi tahlil etiladi va korxona faoliyatidagi o'zgarishlarga doir kerakli chora tadbirlarni qo'llashni nazarda tutadi. Bank monitoringining asosiy maqsadi asosiy qarz va u bo'yicha hisoblangan foizlarning o'z vaqtida kaytarilishini ta'minlashdir.
Respublikamizda bugungi kunda barcha moliyalashtirilayotgan loyihalar ustidan monitoring olib borish tizimi joriy etilgan bo'lib, bunda monitoring yuritishning yagona umumiy mexanizmi yo'lga quyilgan. Monitoring - bu loyihaning amalga oshirilishi yuzasidan tizimli kuzatuv olib borishdir. Monitoring olib borishda amalga oshirilmokchi bo'lgan loyiha qanday mahsulot ishlab chiqarishni ko'zda tutadi, ishlab chiqarish jarayonini boshidan oxirigacha kuzatib borish, ishlab chiqarish jarayonining tashkiliy iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy va ekologik jixatdan asoslanishi va tashkil etilishi kabilarga aloxida e'tibor beriladi.
Endi «Mediservis» investitsiya loyihasi bo'yicha loyihaning xayotiyligi muddatini hisoblab chikamiz. Buning uchun quyidagi jadvaldan foydalanamiz.

6. jadval