Toshkent moliya instituti kredit-iqtisod fakulteti "bank ishi" kafedrasi

5-rasm. Buyuk Britaniya bank kreditlarining turlar bo‘yicha ulushi
21
Mamlakatdagi yirik banklar overdraft kreditlari berishda yetakchi
hisoblanadi va ular tomonidan berilgan bunday kreditlar miqdori so‘ngi yillarda 8
milliard funt sterlingga teng va umumiy jismoniy shaxslarga berilgan kreditlar
tarkibida tutgan ulushi deyarli 7-8% ga teng.
22
Yaponiya tijorat banklari kreditlash amaliyotiga nazar tashlar ekanmiz
yuqorida berilgan diagrammalardan ma’lumki faktoring kreditlari berish bo‘yicha
bu mamlakat Osiyoda Xitoydan so‘ng ikkinchi o‘rinda turadi va yiliga 50
milliard yevroga yaqin faktoring kreditlari taqdim etiladi bu mamlakatda, faraz
qilish uchun - bu summa yevroning so‘mga nisbatan kursi bo‘yicha oladigan
20
http:// www.moneyfacts.co.uk
21 
http://www.fca.org.uk
22
http://www.fca.org.uk
31

---

bo‘lsak, mamlakatimiz yalpi ichki mahsulotidan ikki barobar ko‘p deganidir, bu
esa mamlakatda kreditlash amaliyoti kengligidan belgi beradi
Yaponiyada veksellar muomalasi ha rivojlanganligi bois veksellar garovi
ostidagi, veksellarni qayta hisobga olgan holda amalga oshiriladigan kredit
shakllari yaxshi rivojlangan. Overdraft kreditlari ham keng tarqalgan kreditlash
usullaridan hisoblanadi.
 1 - jadval. 
Yaponiyada kreditlash shakllarining tasniflanishi.
23
Kreditlash shakllari
Foiz stavkasi
1
Overdraft kreditlari (ta’minotsiz qisqa muddatga
beriladigan kreditlar)
12.8 – 13 %
2
Veksellarni hisobga olish shaklida beriladigan
qisqa muddatli kreditlar
8.8 %
3
Veksellarni garovga olish yo‘li bilan beriladigan
kreditlar
37.1 %
4
Qarzdornng qarz majburiyati asosida
beriladigan o‘rta va uzoq muddatli kreditlar
41.8 %
Jadval ma’lumotlari ko‘rsatadiki, Yaponiya banklari tomonidan aksariyat
kreditlar qarz majburiyatlari va veksellarni garovga olish orqali beriladi va ular
muddati jihatdan ham farq qiladi va bu kunchiqar mamlakat banklari kreditlash
amaliyotining o‘ziga xos jihatlari hisoblanadi.
Biz yuqorida ko‘rib o‘tgan mamlakatlarning kreditlash amaliyotini o‘rganar
ekanmiz ularning tijorat banklari zamonaviy kreditlash shakllaridan keng
ko‘lamda foydalanishini ko‘rishimiz mumkin. Bu esa ana shu mamlakatlar
iqtisodiyoti va ishlab chiqaruvchilarinig yetarli darajada pul mablag‘lari bilan
ta’minlanishiga zamin yaratadi. 
23
Abdullayeva SH.Z. Bank ishi. T.: “Iqtisod-moliya” nashriyoti, 2017. – B. 254.
32

---