Toshkent moliya instituti korxona iqtisodiyoti va innovasiyalarni boshqarish

 
Nazorat va muhokama uchun savollar 
1. 
Asosiy  fondlar  nima  va  ularning  kengaytirilgan  ishlab  chiqarishdagi  roli 
qanday? 
2. 
Asosiy  ishlab  chiqarish  fondlari  tuzilmasi  deganda  nima  tushuniladi  hamda 
ularning sanoat tarmoqlari bo‘yicha farqlanishiga nima sabab bo‘ladi? 
3. 
Zamonaviy amortizatsiya siyosatining mohiyati va ahamiyati nimada? 
4. 
Asosiy  ishlab  chiqarish  fondlaridan  foydalanishning  ekstensiv  va  intensiv 
ko‘rsatkichlari qanday? 
 

---

82 
 
8- MAVZU. KORXONANING AYLANMA MABLA/LARI 
 
8.1.  Aylanma  mablag‘lar  tushunchasi,  iqtisodiy  tabiati  va  ularning  korxona 
faoliyatidagi ahamiyati. 
8.2.Aylanma  mablag‘larning  tuzilmasi  va  harakati  hamda  ularning  korxona 
iqtisodiyotiga ta’siri. 
8.3.Aylanma mablag‘larni normalashtirish. 
8.4. 
Aylanma  mablag‘lardan  foydalanish  ko‘rsatkichlari  va  ularning  aylanishini 
tezlashtirish yo‘llari. 
 
Annotatsiya 
 
Aylanma  mablag‘lar  ishlab  chiqarishning  aylanma  fondlari  va  muomala  fondlarini 
tashkil  qilishga  mo‘ljallangan  pul  mablag‘laridan  iborat.  Aylanma  mablag‘lar,  qoidaga 
ko‘ra, korxonaning hisob raqamida naqd pul ko‘rinishida jamg‘ariladi.  
Korxonalarning  aylanma  mablag‘lari  aylanma  fondlari  va  muomala  fondlariga 
taqsimlanadi.  Aylanma  ishlab  chiqarish  fondlari

korxona  ishlab  chiqarish  fondlarining 
bir  qismi  bo‘lib,  bitta  ishlab  chiqarish  sikli  davomida  sarflanadi  hamda  natural  shaklini 
o‘zgartirib,  o‘z  qiymatini  to‘lig‘icha  tayyor  mahsulot  tannarxiga  o‘tkazadi.  SHu  sababli 
aylanma ishlab chiqarish fondlari ishlab chiqarish jarayonining majburiy elementi va ishlab 
chiqarish xarajatlarining asosiy qismi hisoblanadi. 
Korxona  aylanma  ishlab  chiqarish  fondlari  qatoriga  xom  ashyo  va  materiallar 
zahirasi,  yarim  tayyor  mahulotlar,  yoqilg‘i  va  energetika  resurslari,  qadoqlash  va  o‘rov 
materiallari,  ehtiyot  qismlar,  tugallanmagan  ishlab  chiqarish  va  kelajakdagi  xarajatlarni 
kiritish  mumkin.  Rejalashtirish,  sistemali  hisob  va  hisobotni  tashkil  qilish  uchun  qulaylik 
yaratish maqsadida aylanma ishlab chiqarish fondlari uch guruhga bo‘linadi: