Toshkent moliya instituti iqtisodiyotda axborot komplekslari va texnologiyalari

2. MUSTAQIL ISHNI BAJARISH USULLARI BOʻYICHA KOʻRSATMALAR

2.1. Referat tayyorlash

Referat tayyorlash boʻyicha uslubiy tavsiyalar. Talaba belgilangan mavzu boʻyicha referat ko‘rinishidagi mustaqil ish mavzusini bajaradi. Bunda turli – darslik va o‘quv qo‘llama, monografiyalar, ilmiy, uslubiy maqolalar, Internetdan olingan ma’lumotlar, elektron kutubxona manbaalaridan foydalanib mavzu yuzasidan materiallar yig’adi, tahlil qiladi, tizimga soladi va mavzu boʻyicha referatni shakllantiradi. Zarur hollarda oʻqituvchidan maslahat va koʻrsatmalar oladi.

Yakunlangan referat himoya qilinadi.

Referat koʻrinishidagi auditoriyadan tashqari mustaqil ta’lim talaba tomonidan mustaqil individual bajarilgan ish hisoblanadi.

Odatda, referat quyidagi tarkibiy elementlardan tashkil topadi:

1. 
   titul varog’i;
   
2. 
   mundarija;
   
3. 
   kirish;
   
4. 
   asosiy qism;
   
5. 
   xulosa;
   
6. 
   Mavzu bo’yicha test savollari;
   
7. 
   foydalanilgan manbaalar roʻyxati;
   
8. 
   ilovalar (zarur boʻlganda).
   

Bosma varoqdagi referatning namunaviy hajmi jadvalda keltirilgan.

Referat tarkibiy qismlarining tavsiya etilayotgan hajmi:

Referat qismlarining nomlanishi	Varoqlar soni
Titul varog’i	1
Mundarija (betlar raqami koʻrsatiladi)	1
Kirish	1,5-2
Asosiy qismi	10-18
Xulosa	1-2
Test savollari	15-20 dona
Foydalanilgan manbaalar roʻyxati	1-2
Ilovalar	xohlagancha

Mundarijada referatning tuzilmaviy qismlarining, asosiy qismidagi bob, boʻlimlar nomi va boshlanadigan betlar tartib raqami koʻrsatilgan holda keltiriladi.

Kirish qismida mavzuning umumiy tavsiflari koʻrsatiladi;

• 
  tanlangan mavzuning dolzarbligi asoslanadi;
  
• 
  maqsadga erishish uchun echilishi kerak boʻlgan maqsad va vazifalari aniqlanadi.;
  
• 
  tadqiqot ob’ekti va predmeti, axborot bazasi yoritiladi;
  
• 
  mavzuning tuzilish boblari (reja) boʻyicha qisqacha tavsiflar beriladi.
  

Asosiy qism mavzuni bajarish jarayonida qoʻyilgan maqsad va masalalarga erishishda zarur boʻlgan materiallarni oʻz ichiga oladi. Asosiy qism bir nechta paragraf yoki 2-3 bobdan iborat boʻlib, oʻz navbatida bu boblarning har biri 2-3 boʻlimga ajratiladi (1-jadval).

1-jadval.

Mavzuni rejalashtirish tuzilishi

Oddiy koʻrinishdagi reja tuzilishi	Murakkab koʻrinishdagi reja tuzilishi
1. 2. 3 . . . Xulosa Test savollari Foydalanilgan manbaalar Ilovalar	Kirish 1. 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 2. 3. 4. 5. . . Xulosa Foydalanilgan manbaalar Ilovalar

Asosiy qismda keltirilgan matn mazmuni loyiha mavzusiga aniq mos kelishi va uni toʻliq qamrab olishi kerak. Mavzuning bob va paragraflari kirish qismida koʻrsatilgan masalalarni echishni izohlashni qamrab olishi kerak. Mundarijada “Asosiy qism” degan nomlanish kiritilmaydi.

Asosiy qism boblari nazariy, uslubiy va analitik tavsifga ham ega boʻlishi mumkin.

Boblar oʻrtasida mantiqiy bog’liqlik mavjudligi va butun ish davomida asosiy mavzuni rivojlantirib borilganligi, materialni mustaqil bayon etilganligi, xulosalarni argumentlarga asoslanganligi musatqil ta’lim referati uchun majburiy hisoblanadi. Shuningdek, asosiy qismda foydalanilgan manbaaga iqtibos –ilova keltirilganlik maqsadga muvofiq boʻladi.

Oxirida talabaning mavzuni tayyorlashi natijasida kelgan xulosasi ketma-ketlik asosida beriladi. Xulosada kirish qismida qoʻyilgan barcha masalalar va maqsadga erishish echimlarini qisqacha tavsifi beriladi.

Foydalanilgan manbaalar roʻyxati ham ishlanmaning asosiy qismi hisoblanadi va koʻrib chiqilgan mavzuning oʻrganilganlik darajasini ifoda etadi. Manbaalar soni talaba tomonidan mustaqil aniqlanadi, referat uchun tavsiya etiladigan soni 10 tadan 20 tagacha. Bunda roʻyxatda oxirgi 5 yilda nashr etilgan yoki Internet tarmog’ida e’lon qilingan manbaalar, shuningdek, hozirgi kunda mavzu yuzasidan munosabatlarni tartibga soluvchi me’yoriy-huquqiy hujjatlar oʻrin olishi kerak.

Ilovalarga asosiy qismga kiritilganda matn hajmini koʻpaytirib yuboradigan yordamchi materiallar (jadvalla, yordamchi ma’lumotlar, koʻrsatmalar, usullar, hujjatlar shakli va shu kabilar) kiritish lozim boʻladi.