Toshkent moliya instituti iqtisodiyot nazariyasi



Download 2,68 Mb.
bet105/141
Sana31.12.2021
Hajmi2,68 Mb.
#215227
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   141
Bog'liq
Iqtisodiyot nazariyasi Ma'ruzalar TFI @mustaqilishlar

Korxona foydasining mutloq miqdori uning massasini tashkil qiladi. Foyda massasining ishlab chiqarish xarajatlariga nisbati va uning foizda ifodalanishi foyda normasi deyiladi.

Amaliyotda foyda normasini hisoblashning ikki variantidan foydalaniladi. Bular foydaning joriy sarflarga-korxona xarajatlariga yoki avanslangan mablag’larga (asosiy va aylanma kapital) nisbatidir.

Bular quyidagicha aniqlanadi:

1. R'=(P/W)*100

bu erda: R' – foyda normasi; P – foyda massasi; W – iqtisodiy yoki ishlab chiqarish xarajatlari;

2. R'=(P/Kavans)*100

bu erda: R' – foyda normasi; P – foyda massasi; Kavans (Asosiy kapital+Aylanma kapital) – korxona avanslangan mablag’lari yoki asosiy va aylanma kapitalning o’rtacha yillik qiymati.

Foyda normasi ishlab chiqarilayotgan mahsulot hajmiga to’g’ri mutanosib hamda foydalanilgan avanslangan mablag’lar qiymatiga teskari mutanosibdir. Shu tufayli foyda normasi korxona ish samaradorligini integral ko’rsatkichi hisoblanadi.



Foydaning o’sishiga, chiqarilayotgan mahsulot umumiy hajmi o’zgarmagan holda ikki yo’l bilan: ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish hisobiga yoki narxni oshirish hisobiga erishish mumkin. Narxning o’sishi ba’zi iqtisod-chilarning foyda normasi ko’rsatgichini bartaraf etib bo’lmaydigan qusurga ega bo’lgan va shu sababli samaradorlikni o’lchash uchun mutlaqo yaroqsiz ko’rsatgich sifatida tanqid qilishlariga sabab bo’ldi.

2008 yilda respublikamizda faoliyat ko’rsatib kelgan 460 mingdan ortiq korxonalar yil yakuni bo’yicha 3885,7 mlrd. so’m foyda olgan bo’lsa, ulardan 200 dan ortiq korxona 123,6 mlrd. so’mlik zarar ko’rgan.

Butun olingan foydaning 58 foizi sanoat, 25 foizi transport, 4,6 foizi savdo va umumiy ovqatlanish va 1,3 foizi qurilish korxonalari ulushiga to’g’ri kelgan. Bitta faoliyat qilib turgan korxonaga to’g’ri keladigan foyda miqdori o’rtaga 8,5 mln. so’mga yaqinni tashkil qilgan.

Download 2,68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   141




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish