Toshkent moliya instituti iqtisodiyot nazariyasi

to’la va samarali ish bilan band 
bo’lish 
muammosini ham o’z ichiga oladi. Ish bilan to’la band bo’lishni mutloq 
ma’noda tushunmaslik kerak. Birinchidan, ishsizlikning ma’lum darajasi iqtisodiyot 
uchun me’yordagi hol hisoblanadi. Boshqa tomondan ish bilan to’la band bo’lish 
mehnatga layoqatli barcha kishilar, albatta umumlashgan (davlat va jamoa 
korxonalarida) ishlab chiqarishga jalb etilishi zarurligini anglatmaydi. 
Ularning bir qismi o’zini oilada xizmat ko’rsatishga, bolalar tarbiyasiga 
shuningdek, xususiy korxonalar va shaxsiy yordamchi xo’jalikda mehnat qilishga, 
yakka tartibdagi mehnat faoliyati bilan shug’ullanishga bag’ishlashi mumkin. 
Uchinchidan, ish bilan to’la band bo’lish uning samaradorligi bilan, mehnat 
resurslaridan g’oyat oqilona foydalanish bilan qo’shib olib borilishi kerak.  
Ish bilan samarali band bo’lish mehnat resurslaridan foydalanishning intensiv 
turiga tayanmog’i kerak. Bu vazifani hal qilish ish joylari miqdor va sifat jihatdan 
mavjud mehnat resurslari bilan muvozanatlashgan bo’lishini ta’minlashni, ishlab 
chiqarish hajmini o’stirib borishning ta’sirchan choralarini yaratishni, ish bilan band 
bo’lish sharoitlari va shakllarini xilma-xil qilishni talab etadi. 
Fan-texnika taraqqiyotining jadallashuvi va ishlab chiqarishning 
intensivlashuvi ishlab turgan korxonalardan ishchi kuchini bo’shatib olish va uni 
qayta taqsimlash mexanizmiga, aholini ishga joylashtirish, qayta o’qitish va kasb 
tanlashi tizimiga ta’sir ko’rsatadi. Mulkchilikning turli shakllari rivojlangan bozor 
iqtisodiyoti ishchi kuchi resurslarida yanada samaraliroq foydalanishga sharoit 
yaratadi, ularni kam samarali sohalardan bo’shatib kadrlarga ehtiyoji bo’lgan yuqori 
samarali tarmoqlar va korxonalarga qayta taqsimlaydi. 
 

---

 
76