Toshkent moliya instituti ijtimoiy soha iqtisodiyoti


-расм. Ер рентаси назарияси



Download 2,41 Mb.
Pdf ko'rish
bet68/137
Sana04.04.2022
Hajmi2,41 Mb.
#527646
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   137
Bog'liq
Ijtimoiy soha iqtisodiyoti

7-расм. Ер рентаси назарияси 
Транспорт ва шаҳар динамикаси 
 
Ердан фойдаланиш ҳам, транспорт тизими ҳам ташқи таъсирларга 
боғлиқ бўлган бир динамик тизимдир. Тизимнинг ҳам бир компоненти 
технология, сиёсат, иқтисодиёт, демография ва ҳатто маданият соҳасидаги 
ўзгаришлар туфайли мунтазам ўзгариб ривожланиб бормоқда. Натижада эса, 
ердан фойдаланиш ва транспорт ўртасидаги муносабат аҳоли, фирмалар ва 
ҳукуматнинг қарорлари натижасига боғлиқ бўлиб қолмоқда. Шаҳар 
динамикаси соҳаси ердан анъанавий фойдаланиш моделлари кенгайтирди, бу 
моделлар шаҳар ҳудудий структураси эволюцияси ортидаги муносабатларни 
изоҳлашга қаратилган. Бу эса бир қанча компонентларга эга турли хил 
моделлар шаклланишига олиб келди. Ўзгаришлар эса дастлабки 
компонентларга ёки салбий ёки ижобий таъсир қилади. Шаҳар 
динамикасининг энг муҳим компонентлари қуйидагилардан иборат: 
- Ердан фойдаланиш. Шаҳар динамикасининг энг турғун компоненти 
бўлиб, ўзгаришлар узоқ вақтли давр давомида ердан фойдаланиш 
структурасини ҳам ривожлантиради. Агар кўчмас мулк объектлари бир неча 
ўн йилларга мўлжаллаб қурилишини инобатга олсак, бу сал ғалати туюлиши 
мумкин. Ердан фойдаланишнинг шаҳар динамикасига асосий таъсири унинг 
қатновни ўзига жалб этувчи ва генератор сифатида хизмат қилишидир. 
- Транспорт тармоғи. Бу ҳам анчайин турғун компонент сифатида 
қаралади, чунки йўллар ва транспорт инфраструктураси ҳам узоқ муддатли 
давр учун мўлжаллаб ишлаб чиқилади. Бу фикр, айниқса, узоқ муддат ҳизмат 
қилувчи транспорт терминаллари ва метро тизимлари учун тўғридир. 
Масалан, кўплаб темир йўл станциялари 100 йилдан ҳам кўпроқ даврдан 
бери ишлаб келмоқда. Транспорт тармоғининг шаҳар динамикасига асосий 
таъсири бу қатновни тезлаштиришидир. Транспорт тармоғидаги ўзгаришлар 
қатновлардаги ўзгаришларга сабаб бўлади. 
- Қатнов. Тизимнинг энг динамик компонентидир, чунки йўловчилар ва 
юкнинг манзили жуда тез ўзгаради. Шунинг учун ҳам айтишимиз мумкинки, 


123 
қатнов оқими шаар динамикасига таъсир кўрсатувчи фактор эмас, балки 
унинг ўзгаришларининг натижасидир. 
- Бандлик ва иш ўринлари. Булар шаҳар динамикасига жуда катта 
таъсир кўрсатади, чунки кўпгина моделлар бандликни экзоген фактор 
сифатида қараган. Кўпинча, қатнов оқими бандлик ва иш ўринлари 
жойлашувининг тўғридан-тўғри натижаси бўлиб чиқади. 
- Аҳоли ва уйлар. Булар ҳам қатновларни юзага келтирувчи фактор 
ҳисобланади, чунки ҳар қандай қатнов одамларнинг ўз уйидан бошланади. 
Инсонларнинг даромади, яшаш даражаси, диди ва этник келиб чиқиши 
турлича бўлганлиги учун, бу ҳам шаҳар ҳудудий структурасига таъсир 
қилади. 
Бу муносабатларни аниқ ифодалаш масаласи ҳали ҳам очиқлигича 
қолмоқда ва қатор изланишлар айнан мана шу масала устида кетмоқда. 

Download 2,41 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   137




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish