Toshkent moliya instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi

Sillogizmlarning  asosiy  turlari. 

Xulosa  uchun  asos  bo’lgan  mushohadalar  mohiyatiga  ko’ra  sillogizm 

xulosalari uch turkumga bo’linadilar:  

1. Qat’iy sillogizm.  

2. Shartli sillogizm.  

3. Ayiruvchi (bo’linuvchi) sillogizm.  

1. 

Qat’iy sillogizmda 

asoslar qat’iy mushohadadan iborat bo’ladi. Masalan:  

Metall issiqlik o’tkazadi.  

Mis - metall  

Demak, mis issiqlik o’tkazadi.  

2.  Asoslar  yoki  asoslardan  biri  shartli  mushohadadan  iborat  sillogizm 

shartli  sillogizm 

deb  yuritiladi. 

Masalan:  

Teraklarning barglari uchidan sarg’aysa, qish qattiq keladi.  

Teraklarning barglari uchidan sarg’aydi  

Demak, qish qattiq kelishi mumkin.  

3. Asoslardan bir ayiruvchi (bo’lingan) mushohadadan iborat bo’lsa, 

ayiruvchi (bo’lingan) 

sillogizm 

hosil 

bo’ladi. Masalan:  

Burchaklar yo o’tkir, yo o’tmas, yo to’g’ri bo’ladi.  

Bu - to’g’ri burchak.  

Demak, Bu - na o’tkir, na o’tmas burchak emas.  

Sillogizm tuzilishiga ko’ra: