Toshkent moliya instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi

Ayiruvchi hukmlar 

tarkibida «yoki» bog‘lovchisi bo‘lib, bir qancha predikatlarni bir biridan ayirib 

turadi. Masalan, «Qodirov yo psixologiya, yoki siyosiy iqtisod, yoki filosofiya bo‘limida o‘qiydi». 

SHartli hukmlar 

tarkibida odatda  «...sa, ...bo‘ladi» so‘zlari mavjud bo‘ladi. Ko‘pincha ikki bog‘liq hodisa 

haqida  fikr  bayon  qilinadi.  SHartli  hukmning  sabab  va  oqibatini  ifodalaydigan  qismlarida  sub’ekt  va 

 

J

2 

 

 

 

O

2 

J

1

 

А

2 

---

 

 

 

 

148 

 

predikat  alohida-alohida  bo‘ladi.  Masalan,  «Agar  jism  qizdirilsa,  u  kengayadi».  Birlashtiruvchi  hukmlar 

kon’yuktiv, ayiruvchi hukmlar diz’yunktiv, shartli hukmlar implikativ hukmlar deb ham ataladi. Ayiruvchi 

hukmlar «