Toshkent moliya instituti d. Tojiboyeva maxsus fanlarni

Doska va uning turlari 

 

 

 

 

 

 

Dars  paytida  eng  ko‘p  foydalaniladigan  doska  turi  –  bu  yozuv 

taxtasi bo‘lib, uni ishlatish uchun yozishga bo‘r, o‘chirishga latta kifoya. 

Doskada  ishlashning  hаr  bir  turining  o‘ziga  xos  afzalliklari  va 

kamchiliklari mavjud. 

Doskaning turlari 

 

Pinbord  

Doska-stend 

Doska-bloknot 

Yozuv taxtasi 

---

 

 

 

183 

Аvvаl  dars  o‘tishda  keng  qo‘llaniladigan  nisbatan  oddiy,  bir 

auditoriyadan  ikkinchisiga  olib  o‘tish  oson  texnik  vosita  kodoskop  va 

proektor  bo‘lgаn  bo‘lsа  hozirgi  kunda  o‘quv  jarayonida,  taqdimot 

qilishda 

videoproektor

dan  tobora  keng  foydalanilmoqda.  Undan 

foydalanish  uchun  kompyuter  qurilmalari  zarur.  Oldindan  tayyorlangan 

o‘quv materiallari va boshqalar videoproektor orqali namoyish qilinadi. 

U  eng  yuqori  darajada  taqdimot  imkonini  beradi.  Namoyish  etiladigan 

materiallarni  turli  kompyuter  dasturlari:  Word,  Excel,  Power  Point, 

Corel  Draw  va  boshqalarda  taqdim  etuvchining  o‘zi  tayyorlashi  yoki 

professional  darajada  tayyorlangan  elektron  darsliklardan  foydalanish 

mumkin. Bunda katta hajmdagi axborotni disket, kompakt disk, fleshka 

yordamida  ko‘chirish,  bir  marta  tayyorlab,  keragicha  foydalanish 

mumkin.  

Eng 

muhim 

afzalliklaridan 

tayyorlangan 

materiallarni 

kamchiliklarini 

tezda 

tuzatish, 

zarur 

o‘zgartirishlar 

kiritish, 

takomillashtirib  borish  imkoni  borligi,  materiallarni  kompyuter 

yordamida  turli  ko‘rinishda  tayyorlash  mumkinligi,  rangli  tasvirdan 

foydalanish,  ularni  “jonlantirish”  va  harakatlantirish  imkoni 

mavjudligidir.  

Videoproektor  albatta  boshqa  vositalarga  nisbatan  qimmat,  undan 

foydalanish  uchun  ko‘nikma  talab  etiladi.  Ranglarni  noto‘g‘ri  tanlash 

oqibatida  ko‘z  toliqishi,  animatsiyani  noto‘g‘ri  tanlash  tufayli  asosiy 

diqqat mazmundan chetga chiqib ketishi mumkin. Videoproektor elektr 

energiyasini talab qiladi. 

Umuman  olganda  texnik  vositalar  dars  jarayonini  ko‘rgazmali 

qilishga,  yuqorida  aytganimizdek  tasavvur  qilishga  va  xotirada 

jonlantirishga  yordam  beradi.  O‘rganilayotgan  mavzuni  o‘zlashtirishni, 

real  hayotga,  amaliyotga  yaqinlashtirishni  ta’minlaydi.  Ajdodlarimiz 

bekorga aytishmagan “Yuz marta gapirgandan bir marta ko‘rgan afzal” 

deb. 

O‘quv  yurtlarida  muvaffaqiyatli  qo‘llanilayotgan  vositalardan  biri 

virtual  stendlardir.  Virtual  stend  –  o‘quv  amaliy  stendi  yoki  o‘quv-

malaka  ustaxonasi  bo‘lib,  o‘quvchi-talabalarning  nazariy  bilimlarini 

mustahkamlashga,  kompyuter  dastur  va  texnologiyalari  orqali  ma’lum 

yo‘nalishda zaruriy ko‘nikmalarni hosil qilishga yordam beradi.  Virtual 

stendlar  har  bir  o‘quvchi-talaba  uchun  texnikaga  o‘zining  kirish 

parametrlarini  “buyurishga”,  o‘z  bilimlarini  nazorat  qilishga  imkon 

beradi.  Laboratoriya  ishini  o‘tkazish,  uni  zarur  tartibda  tushunish  va 

---

 

 

 

184 

hokazolar  bilan  bog‘liq  vaqtdan  yo‘qotish  esa  kompyuter  samarasi 

hisobiga kamaytiriladi.