Toshkent moliya instituti d. Tojiboeva iqtisodiyot



Download 1,81 Mb.
Pdf ko'rish
bet276/509
Sana14.01.2022
Hajmi1,81 Mb.
#364937
1   ...   272   273   274   275   276   277   278   279   ...   509
Bog'liq
2 5402090271544446822

2.Resurslar bozori. 
Bu bozorda uy xo’jaligi (oilalar)ning mulki bo’lgan resurslar (ayrim 
adabiyotlarda tabiiy, kapital, mehnat resurslari, ayrim adabiyotlarda er, mehnat, kapital, 
tadbirkorlik) sotiladi. Ularni firma, korxonalar sotib oladi. 
 
Bozorda ishlab chiqarish vositalarining erkin sotilishi moddiy resurslar harakatini 
tezlashtiradi, ular narx vositasida turli sohalar va korxonalar o’rtasida talabni hisobga olib 
taqsimlanadi. Bozor resurslarning erkin harakatini bildiradi, resurslar bilan kafolatni 
ta’minlashga olib keladi, chunki ularni topish engillashadi. Pul bo’lsa, bozorda resurslar har 
doim topiladi. Resurslar bozori real investitsiya qilishga sharoit yaratadi. Iqtisodiy o’sish uchun 
jamg’arishning pul shakli emas, uning moddiy shakli zarur. Buni bozor ta’minlaydi. Faqat 
bozorda pul shaklidagi investitsiya moddiylashib ishlab chiqarish resursiga aylana oladi. 
 Ishlab chiqarish omillari bozori ishlab chiqarishni yuritish uchun zarur bo’lgan va tovarga 
aylangan mehnat vositalari, xom ashyo materiallarini to’g’ridan-to’g’ri yoki vositachilar orqali 
oldi-sotdi qilinadi. Ishlab chiqarish vositalari ulgurji baholarda yirik partiyada ko’tarasiga 
sotiladi. 
 Resurslar bozori o’zining uch belgisi bilan boshqa bozorlardan farq qiladi: birinchidan
bu erda tabiat in’omi bo’lgan tabiiy resurslar ham ayirboshlanadi; ikkinchidan, oldi-sotdi etilgan 
tovarlar o’z egasini o’zgartirishi, ya’ni ular bir mulk ob’ektidan boshqa mulk ob’ektiga aylanishi 
shart emas. Uchinchidan, mazkur bozordagi ayirboshlash munosabatlari odatda bevosita ishlab 
chiqaruvchi va iste’molchi o’rtasida yuz beradi. Ular o’rtasiga vositachilar kam hollarda 
tushadilar. 
 Ma’lumki, bozorda sotuvchining daromadi xaridorning xarajati sifatida namoyon bo’ladi. 
Bozorlar bilan unda qatnashuvchi sotuvchi va xaridorlar (uy xo’jaligi, firma, korxonalar) 
o’rtasidagi aloqalarni, resurslar, mahsulot xarajat va daromadlar harakatini bir butun holda olib 
qarasak, mahsulot va daromadlar doiraviy aylanishi modeli tarzida ko’rish mumkin. 
 Bu erda shunga e’tibor berish kerakki, har ikki bozorda ham uy xo’jaligi (oilalar), firma 
(korxona)lar qatnashib, goh 
sotuvchi, goh xaridor sifatida 
maydonga chiqadi. 
 
Har bir oldi-sotdi 
jarayonida cheklanganlik muhim 
rol o’ynaydi. Uy xo’jaligi resurs-
lari bilan cheklan-ganligi sababli 
firma, korxona-larni shu 
resurslar bilan ta’minlash ham 
cheklanadi. Muvofiq ravishda 
ularning daromad-lari ham. 
Shuning uchun ham har bir 
iste’molchining daromadiga 
ko’ra o’ziga xos ravishda xarid 
quvvati chegarasi belgilanadi. 
 Bozor tuzilishiga qay jihatdan yondashmaylik, oxir-oqibat u xuddi shunday model tarzida 
namoyon bo’ladi.  


 
 
 Bozor iqtisodiyotiga istalgan tovarlar mavjud bo’lgan bozor xosdir. 
 
Bozor munosabatlariga o’tish ishlab chiqarish vositalarini, iste’mol tovarlarini 
iste’molchilarga bozor orqali erkin sotish imkonini beradi. Ushbu aloqalar ulgurji savdoda tovar 
birjalari orqali amalga oshadi. Bozor iqtisodiyotida ulgurji savdoda tovar (paxta, don, metall va 
boshqalar) erkin narxda, naqd pulsiz, korxonalarning bankdagi maxsus hisob raqami orqali 
hisob-kitob yuritish yo’li bilan sotiladi. 
 

Download 1,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   272   273   274   275   276   277   278   279   ...   509




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish