Toshkent moliya instituti "buxgalteriya hisobi" kafedrasi

Reja: 
6.1.
Hujjatlar va ular haqida tushuncha 
6.2. Hujjatlarning turlari 
6.3. Hujjatlar rekvizitlari va ularni rasmiylashtirish 
6.4. Hujjatlarning aylanishi 
6.5. Inventarizatsiya haqida tushuncha, uning ahamiyati va turlari 
6.6. Inventarizatsiya o‘tkazish va natijasini rasmiylashtirish tartibi 
 
Tayanch so‘z va iboralar: 
dastlabki hujjatlar, rekvizitlar, inventarizatsiya, 
hujjat aylanishi, hujjatlashtirish. 
6.1.
Hujjatlar va ular haqida tushuncha 
Xo‘jalik jarayonlarini va ularning natijalarini nazorat qilish kuzatish, o‘lchash 
va ro‘yxatga olish orqali amalga oshiriladi. Kuzatish orqali korxona va 
tashkilotlarning xo‘jalik faoliyatini tashkil etuvchi ko‘p sonli va turli xil faktlar 
olinadi Bu faktlarni esa ma’lum o‘lchov birliklarida ifodalash, hamda tegishli 
ravishda guruhlarga ajratib qayd qilib borish zarur. Shu tariqa xo‘jalik faoliyatiga 
baho berish uchun zarur ma’lumotlarga ega bo‘linadi. 
12-rasm. Dastlabki kuzatish 
Buxgalteriya hisobi uslubi elementlaridan biri hujjatlashtirish bo‘lib, uning 
ahamiyati xo‘jalikni yuritishda, boshqaruvni oqilona tashkil etishda, shuningdek 
hisob ishlarini yuritish oldiga qo‘yilgan vazifa hamda talablarga javob berishda 
zaruriydir. 
Hujjatlashtirish buxgalteriya hisobi uslubining muhim usullaridan biri bo‘lib, 
uning mazmuni xo‘jalik muomalalarini yozma ravishda dastlabki qayd qilish va 
ularning haqiqatda sodir bo‘lganligini isbotlashdan iboratdir. 
Buxgalteriya hujjati - bu xo‘jalik muomalasi faktining haqiqatda mavjudligini 
yoki sodir bo‘lganligini yoki sodir bo‘lishi lozimligini isbotlovchi, mas’ul shaxslar 
imzosi bilan tasdiqlangan yozma guvohlikdir. Hujjatlar xo‘jalik muomalalari sodir 
bo‘lgan vaqtda yoki sodir bo‘lishi bilan tuzilishi va ularning mazmunini to‘liq aks 
ettirishi kerak. 
Hujjatlar O‘zbekiston Respublikasi statistika tashkiloti ishlab chiqqan va 
tasdiqlagan maxsus blankalarga ro‘y bergan yoki sodir etilishi kerak bo‘lgan xo‘jalik