Toshkent moliya instituti "buxgalteriya hisobi" kafedrasi

25-jadval 
Chet el valyutasida ayrim operatsiyalarni amalga oshirish sanalarining
RO‘YXATI
Chet el valyutasidagi operatsiyalar
Chet el valyutasidagi operatsiya amalga 
oshirilgan sana bo‘lib hisoblanadi
Valyuta schyotlari bo‘yicha bank 
operatsiyalari 
Pul mablag‘larini valyuta schyotiga qayd 
etish yoki ularni valyuta schyotidan hisobdan 
chiqarish sanasi
Chet el valyutasidagi daromadlar
Chet el valyutasidagi daromadlarni tan olish 
sanasi
Chet el valyutasidagi xarajatlar
Chet el valyutasidagi xarajatlarni tan olish 
sanasi
Tovar-moddiy zaxiralar, boshqa mol-
mulk va xizmatlar importi
Bojxona yuk deklaratsiyasini to‘ldirish sanasi
Hisobdor summalar bo‘yicha chet el 
valyutasidagi xodimlarga qarzlarni 
Bo‘nak hisobotini tasdiqlash sanasi

---

183 
aks ettirish
Chet 
el 
valyutasidagi 
qarzlarni 
so‘ndirish
Chet el valyutasidagi qarzlarni so‘ndirish 
sanasi
Ustav sarmoyasiga ulushlar bo‘yicha 
muassislar qarzlarining hosil bo‘lishi
Yuridik shaxs maqomini olish sanasi
Ustav sarmoyasini shakllantirish 
Ustav sarmoyasiga muassislar ulushlarini 
kiritish sanasi
 
Quyidagilar qayta baholanmaydi: 
a) xo‘jalik yurituvchi subyektning chet el valyutasiga xarid qilingan asosiy 
vositalari, nomoddiy aktivlari, o‘rnatiladigan uskunalari, kapital qo‘yilmalari, tovar-
moddiy zaxiralari; 
b) ustav kapitali miqdori va xo‘jalik yurituvchi subyektning, shuningdek chet 
el investitsiyalariga ega bo‘lgan korxonalarning ta’sischilari (qatnashchilari) 
ulushlarining nisbatlari. 
Balansning valyuta moddalarini har oy qayta baholash natijasida vujudga 
keladigan kurs farqlari to‘g‘ri olib borish usuli qo‘llanilganda moliyaviy-xo‘jalik 
faoliyati natijalariga hisobdan chiqariladi va buxgalteriya hisobida quyidagi 
schyotlarda aks ettiriladi: 
a) ijobiy kurs farqi — 9540 “Valyutalar kurslari farqidan daromadlar” 
schyotining kredeti bo‘yicha; 
b) salbiy kurs farqi — 9620 “Valyutalar kurslari farqidan zararlar” schyotining 
debeti bo‘yicha. 
Buxgalteriya hisobida chet el valyutasini sotib olish quyidagi tartibda aks 
ettiriladi:
a) valyuta bozoridagi bitim kursi bo‘yicha hisob-kitob schyotidan so‘m 
mablag‘larini o‘tkazish (ko‘chirish): 
Debet 5530–“Boshqa maxsus schyotlar” 
Kredit 5110–“Hisob-kitob schyoti” 
b) chet el valyutasini Markaziy bank kursidan yuqori bahoda xarid qilinganda: 
Debet 5210–“Mamlakat ichidagi valyuta schyotlari” 
Debet 9620–“Valyutalar kurslari farqidan zararlar” 
Kredit 5530–“Boshqa maxsus schyotlar” 
c) chet el valyutasini Markaziy bank kursidan past bahoda xarid qilinganda: 
Debet 5210–“Mamlakat ichidagi valyuta schyotlari” 
Kredit 5530–“Boshqa maxsus schyotlar” 
Kredit 9540–“Valyutalar kurslari farqidan daromadlar” 
Buxgalteriya hisobida chet el valyutasini sotish quyidagi tartibda aks ettiriladi:
a) chet el valyutasini Markaziy bank kursi bo‘yicha valyuta schyotidan 
o‘tkazilishi (ko‘chirilishi): 
Debet 5530–“Boshqa maxsus schyotlar” 
Kredit 5210–“Mamlakat ichidagi valyuta schyotlari” 
b) chet el valyutasini Markaziy bank kursidan yuqori bahoda sotilganda 

---

184 
sotilgan chet el valyutasining so‘mdagi ekvivalentini hisob-kitob schyotiga kirim 
qilinishi: 
Debet 5110–“Hisob-kitob schyoti”
Kredit 5530–“Boshqa maxsus schyotlar” 
Kredit 9540–“Valyutalar kurslari farqidan daromadlar” 
c) chet el valyutasini Markaziy bank kursidan past bahoda sotilganda sotilgan 
chet el valyutasining so‘mdagi ekvivalentini hisob-kitob schyotiga kirim qilinishi: 
Debet 5110–“Hisob-kitob schyoti” 
Debet 9620–“Valyutalar kurslari farqidan zararlar” 
Kredit 5530–“Boshqa maxsus schyotlar”