105
Buxgalteriya registrlarini ulardagi ma’lumotlarni to‘g‘ri va o‘z vaqtida aks
ettirishini ahamiyati ham shundadir.
Buxgalteriya registrlariga tegishli ma’lumotlarni aks ettirishni oldiga qo‘yilgan
talablarni sanab utdik. Shu talablarga javob berish uchun esa quyidagi vazifalar
bajarilmogi kerak.
1. Dastlabki hujjatlarni xar tomonlama tekshirish.
2. Buxgalteriya registrlari bilan to‘liq ta’minlanish.
3. Buxgalteriya registrlariga hisobot davri boshlang‘ich qoldiqlarini to‘g‘ri aks
ettirib chiqish.
4. Buxgalteriya provodkalarini hisob registlariga tegishli tartibda o‘z vaqtida
yozish.
Buxgalteriya registrlariga hisobot davri boshida boshlang‘ich qoldiqlar aks
ettirilganda, oldingi hisobot davri uchun ohirgi qoldiq ko‘rsatkichlari olinadi. Ushbu
boshlang‘ich qoldiq summalari tegishli buxgalteriya hisobi registrlarida aks
ettirilayotganda, ularning tagiga chiziq chiziladi. Bunday chiziq tortilishiga sabab,
hisobot davri davomida aks ettirilgan oborot summalari bilan boshlang‘ich qoldiq
summasini xatolik bilan qo‘shib yuborilmaslik.
Buxgalteriya registrlarida yozuvlar aks ettirilayotganda, xuddi dastlabki
hujjatlarga qo‘yilgan talablarga rioya etish zarur. Yozuvlarni aks ettirish talablari
shundaki, siyohli, ruchkalardan, kimeviy qalamlardan, yozuv mashinkalardan
foydalanish zarur.
Oddiy rangli qalamlardan foydalanish esa, ta’qiqlanadi bu bilan yozuvlarni
o‘zgartirish oldi olinadi, yozuvlarni uzoq vaqt saqlanishi ta’minlanadi.
Yozuvlarni buxgalteriya registrlarida qanday usulda aks ettirishga ko‘ra,
mashinada yozish va qo‘lda yozishga bo‘lish mumkin.
Mashinada yozish deganda, yozuv mashinalari, elektron hisoblash mashinalari
yordamida buxgalteriya registrlarini rasmiylashtirish tushuniladi.
Buxgalteriya
registrlaridagi
yozuvlar
ulardan
necha
nusxadan
rasmiylashtirilishi ko‘ra, bir va bir necha nusxali bo‘ladi.
Bir necha nusxada buxgalteriya hisobi registrlari rasmiylashtirilishida, ularni
xar bir nusxasi alohida-alohida rasmiylashtirilishi yoki ko‘chirish qog‘ozlaridan
(kopirovka) foydalangan holda rasmiylashtirilishi mumkin.
Bir necha nusxada yoziladigan hujjatlar, asosan, dastlabki hujjatlar bo‘lib,
ularga dalolatnomalar, TTN (tovar-transport nakladnoy)larni, schyot-fakturalarni,
nakladnoylarni, to‘lov talabnomasi, to‘lov topshiriqnomalarini, shartnomalarni misol
tariqasida keltirish mumkin.
Ko‘chirish qog‘ozlari yordamida yozuvlarni aks ettirish orqali xato yozuvlar
kamayishiga, hisob ishlarini tezlashishiga va oqibat natijasida buxgalteriya xodimlari
mehnat unumdorligi oshishiga erishiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: