Toshkent moliya instituti "buxgalteriya hisobi" kafedrasi

14-jadval 
Kamomad (o‘g‘irlik) yoki materiallar buzilishi sodir bo‘lganda ularni hisobdan 
chiqarish 
(aybdorlar aniqlanganda) 
T/r 
Muomalalar mazmuni 
Debet Kredit 
1 
Materiallarning haqiqiy qiymatini hisobdan chiqarish 
5910 
1000 
2 
Aybdor shaxslardan undirilishi lozim bo‘lgan materiallarning 
bozor qiymati aks ettiriladi 
4730 
5910 
3 
Aybdor shaxslardan undirilishi lozim bo‘lgan etishmayotgan 
materiallarning bozor bahosi va haqiqiy qiymati o‘rtasidagi 
farq aks ettiriladi (bozor qiymati haqiqiy qiymatidan yuqori) 
4730” 9320 
4 
Aybdor shaxslardan undirilishi lozim bo‘lgan etishmayotgan 
materiallarning bozor bahosi va haqiqiy qiymati o‘rtasidagi 
farq aks ettiriladi (bozor qiymati haqiqiy qiymatidan past) 
9430 
5910 
Kamomad (o‘g‘irlik) yoki materiallar buzilishi sodir bo‘lganda ularni hisobdan 
chiqarish 
(aybdorlar aniqlanmaganda) 
1 
Materiallarning haqiqiy qiymatini hisobdan chiqarish 
5910 
1000 
2 
Yetishmayotgan materiallarni hisobdan chiqarishdan ko‘rilgan 
zarar aks ettiriladi 
9430 
5910 
 
15-jadval 
Inventarlash natijalariga ko‘ra kamomadi aniqlangan asosiy vositalarni 
hisobdan chiqarish 
T/r 
Muomalalar 
mazmuni 
Debet 
Kredit 
1 
Asosiy vositalarning 
boshlang‘ich 
(tiklash) 
qiymatini 
hisobdan chiqarish 
9210-“Asosiy 
vositalarning chiqib 
ketishi” 
0100-“Asosiy vositalar” 
2 
Hisoblangan 
eskirishni hisobdan 
chiqarish 
0200-“Asosiy 
vositalarning eskirishi” 
9210-“Asosiy vositalarning 
chiqib ketishi” 
3 
Asosiy 
vositalarni 
hisobdan chiqarishda 
qayta 
baholash 
saldosi 
hisobdan 
chiqariladi 
8510-“Mulkni qayta 
baholash bo‘yicha 
tuzatishlar” 
9210-“Asosiy vositalarning 
chiqib ketishi” 
4 
Kam chiqqan asosiy 
vositalar obyektining 
chiqib 
ketishidan 
ko‘rilgan 
zarar 
summasi 
aks 
ettiriladi
5910-“ Kamomadlar va 
qiymatliklarning 
buzilishidan yo‘qotishlar” 
9210-“Asosiy vositalarning 
chiqib ketishi” 
5 
Daromadni 
aks 
4730-“Moddiy zararni 
5910-“ Kamomadlar va 

---

99 
ettirish 
(undiriladigan 
summa 
asosiy 
vositaning 
chiqib 
ketishidan ko‘rilgan 
zarar 
summasidan 
yuqori) - aybdorlar 
aniqlangan holda 
qoplash bo‘yicha 
xodimlarning qarzi” -
aybdor yoki moddiy 
javobgar shaxsdan 
undirilishi lozim bo‘lgan 
kam chiqqan asosiy 
vositaning bozor 
qiymatiga 
qiymatliklarning 
buzilishidan yo‘qotishlar” - 
kam chiqqan asosiy 
vositaning chiqib 
ketishidan ko‘rilgan zarar 
summasiga, 
9310-“Asosiy vositalarning 
chiqib ketishidan foyda” - 
aybdor shaxs yoki moddiy 
javobgar shaxsdan 
undirilishi lozim bo‘lgan 
kam chiqqan asosiy 
vositaning bozor qiymati 
bilan uning chiqib 
ketishidan ko‘rilgan zarar 
summasi o‘rtasidagi farqqa 
6 
Zararni aks ettirish 
(kam chiqqan asosiy 
vositaning 
bozor 
qiymati 
asosiy 
vositaning 
chiqib 
ketishidan ko‘rilgan 
zarar 
summasidan 
past) 
- 
aybdorlar 
aniqlangan holda 
4730-“Moddiy zararni 
qoplash bo‘yicha 
xodimlarning qarzi” - 
aybdor yoki moddiy 
javobgar shaxsdan 
undirilishi lozim bo‘lgan 
kam chiqqan asosiy 
vositaning bozor 
qiymatiga; 
9430-“Boshqa operatsion 
xarajatlar” - aybdor yoki 
moddiy javobgar shaxsdan 
undirilishi lozim bo‘lgan 
kam chiqqan asosiy 
vositaning bozor qiymati 
bilan uning chiqib 
ketishidan ko‘rilgan zarar 
summasi o‘rtasidagi 
farqqa 
5910-“ Kamomadlar va 
qiymatliklarning 
buzilishidan yo‘qotishlar” 
kam chiqqan asosiy 
vositaning chiqib 
ketishidan ko‘rilgan zarar 
summasiga 
7 
Kam chiqqan asosiy 
vositaning 
chiqib 
ketishidan ko‘rilgan 
zararni aks ettirish - 
aybdor 
shaxs 
aniqlanmagan holda 
9430-“Boshqa operatsion 
xarajatlar” 
5910-“ Kamomadlar va 
qiymatliklarning 
buzilishidan yo‘qotishlar” 
Inventarizatsiyalash xatlovlari va inventarizatsiyalash dalolatnomalari barcha 
inventarizatsiyalanadigan 
mol-mulkka 
kamida 
2 
nusxada 
tuziladi. 
Agar 
inventarizatsiyalash ma’lumotlari bilan buxgalteriya hisobi ma’lumotlari o‘rtasida 
nomuvofiqlik aniqlansa, komissiya solishtirma qaydnoma tuzadi. Ortiqcha va 

---

100 
kamomad narsalarning summalari ushbu qaydnomada buxgalteriya hisobida 
baholanishiga muvofiq ko‘rsatiladi. 
Hisobot 
yilida 
o‘tkazilgan 
inventarizatsiyalashlar 
natijalari 
“Inventarizatsiyalashda aniqlangan natijalar qaydnomasi”da umumlashtiriladi.