|
Investitsiyani baholash va moliyaviy tahlil.
Xarajatlarni baholash.
Investitsiya loyihalarining iqtisodiy samaradorligini baholash usullari.
Investitsiya loyihasini moliyalashtirish.
Rezyume - texnik-iqtisodiy asoslashni qisqacha izohlash.
Ilova: kelishuv hujjatlari, grafiklar va boshqa hujjatlar.
5-mavzu. Investitsiya loyihalari marketingi.
Reja:
1. Bozorni tadqiq qilishning zamonaviy konsepsiyasi mohiyati.
2. Marketing tadqiqotlari. Bench marking.
3. Loyiha marketingi dasturi va byudjeti. Loyihani amalga oshirish jarayonida marketingni boshqarish.
1. Bozorni tadqiq qilishning zamonaviy konsepsiyasi mohiyati.
Marketing - insonning ayirboshlash vositasida talab va extiyojni kondirishga karatilgan faoliyatidir. Marketing tarkibiga bozorni urganish. Iste’molchi buyurtmasiga kura maxsulotlar assortimentini rejalashtirish, bozorni egallash, reklama, tovarlar va xizmatlarni ishlab chikaruvchidan iste’molchiga etkazib berish bilan boglik tadbirkorlik faoliyati kiradi. Marketing konstruktor, muxandis, iktisodchi va boshka mutaxassislarga bozor extiyojlari bilan tanishish, iste’molchi ushbu maxsulotning kanday bulishini istashi, unga kancha xak tulashi, u kim uchun zarurligi xakida muloxaza yuritish imkonini beradi.
Bozor sharoitida korxonani boshkarish marketingni ishlab chikarish tsiklining boshiga kuyadi, chunki xujalik karorlarini kabul kilish asosida ishlab chikarish imkoniyatlari emas, balki bozor talablari, xaridor extiyojlari yotadi. Oxir natijada korxona kulami, korxonani boshkarish tashkiliy tarkibini, boshkaruv tamoyil va usullarini, xizmat kursatish yunalishlarini bozor belgilaydi.
Bozor munosabatlari sharoitida korxona bozor konyukturasi, bulajak sheriklar imkoniyatlari, narxlar uzgarishi xakida axborot olish asosida uz ishlab chikarishini moddiy-texnikaviy ta’minlash va kapital kurilishni tovarlar va xizmatlar bozoridan (bevosita ishlab chikaruvchidan, ulgurji savdoda, shu jumladan, yarmarka, kimoshdi savdosi, xamda moddiy-te’minot va boshka vositachi tashkilotlardan) resurslar sotib olish yuli bilan amalga oshiradi. Natijada korxonaning reja-iktisod, texnika, texnologiya, ta’minot va sotuv bulimlari vazifalari uzgaradi. chunki korxona muxandis-texniklari resurslardan kay darajada foydalana olish imkoniyatiga ega ekanliklarini bilishlari, bozor ta’siridan erkin bulishlari uchun korxonada bozor iktisodiyoti, korxona ishlab chikarish va moliya siyosati masalalari buyicha axborot manbaasi, bulgan maxsus marketing xizmatini tashkil etish extiyoji vujudga keladi.
Marketing bulimi bozorni, ijtimoiy talab xolati va uzgarishi, konyukturani urganish natijasida korxonada ishlab chikariladigan maxsulot zarurligi, istikboli masalasini hal etadi.
Korxonani marketing vositasida boshkarish ancha mushkul bulib, katta xajmda reja-xisob kitoblarini, kadrlarni kayta tayyorlashni, boshkaruv vazifa va usullarini tubdan uzgartirishni talab kiladi. Fakat korxona, butun iktisodiyot xujalik mexanizmini tubdan kayta kurishi asosidagina marketing tendentsiyasini kullash mumkin. Aks xolda korxona tez uzgaruvchan talabga moslasha olmay rakobat kurashiga bardosh bera olmaydi. Bu korxona foyda kurmasligi va undan kelib chikuvchi boshka okibatlarga olib keladi. Chunki fakat iste’molchilar extiyojini xisobga olib, fan-texnika tarakkiyoti yutuklaridan foydalana olgan korxonagina uz maxsulotini sotishdan foydaolishi mumkin.
Bu ma’noda amerikalik avtomobil magnati G.Fordning fikrini ta’kidlab utish zarur. Undan kanday kilib millioner bulganligini suraganlarida kuyidagicha javob bergan: «Juda oson. Men uz avtomobillarimni bozorda boshkalarga nisbatan arzonrok sotib, uz ishchilarimga boshkalarga nisbatan kup xak tulaganman». Bunday xolda u sinishi kerak edi, lekin u rakobatchilarini bozordan sikib chikarib bozorni egallagani uchun millioner buldi.
Tovar pul munosabatlari jamiyatni uz-uzini boshkarish mexanizmi bilan kurollantirgani uchun bebaxo xususiyatga ega. Tartibga solinuvchi bozor xujalik faoliyatini iste’molchiga karatish, tashkiliy tizimlar, boshkaruv tamoyili va usullarini kayta kurish, korxona maksad va vazifalarini uzgartirishni talab kiladi.
Marketing talabni kondirishga karatilgan faoliyat bulibgina kolmay, balki talabga ta’sir xam kilishdir. Xush, bu ta’sir kanday bulishi kerak, boshka maxsulotlar ishlab chikarishga utish va yangi talabni vujudga keltirish kerakmi? Marketing faoliyatining bu anik maksadlarini - bozorda mavjud bulgan vaziyatni xisobga olish bilan, xaridorlar kizikish barajasi bilan, korxonaning uz iktisodiy va ijtimoiy vazifalari bilan, u yoki bu bozorga kirishi bilan aniklanadi. Shunday kilib, talab marketing maksadini, shu bilan birga kerakli marketing strategiyasini tanlashga imkon beradi. Bir necha talab darajasini va unga mos keluvchi bir kancha strategiyasini aloxida ajratib kursatish mumkin.
Amerikalik iktisodchi Filipp Kotler uzining mashxur “Markting buyicha boshkaruv” kullanmasida marketing turlarining klassifikatsiyasini bergan. Kuyidagi talab darajasi va unga mos keluchi marketing strategiyasini kurib chikamiz.
Marketing strategiyasi jamiyat va korxona jamoasining uzviy manfaatlari ishlab chikarish samaradorligi masalalarini xal kilishga xizmat kilish kerak.
Marketing strategiyasi boskichlarini sxema tarzida ifodalash mumkin (5.1-rasm).
1-bosqich – talab konyukturasini urganish. Korxona bozordagi iktisodiy vaziyatni xar tomonlama urganadi, talab konyukturasini, shuningdek. Xaridor imkoniyatlarini urganadi.
2-boskich - bozor sigimini urganadi. Korxona kuzda tutilgan savdo sigimini aniklaydi. Bu ushbu soxaga kapital sarflash uchun turtki bulib xizmat kiladi.
3-boskich - mavjud bozor sharoitida korxona maksad va imkoniyatlarini aniklash. Bozor extiyojlarini bilish ularni korxona imkoniyatlari bilan takkoslashga imkon beradi.
4-boskich - marketing reja va strategiyasini ishlash. Xam maksadga erishishning umumiy strategiyasi, xam korxona yunalishi va bulinmalari uchun batafsil reja sifatida ishlanadi.
5-boskich - limiy-texnik va tajriba konstruktorlik ishlari. 4 ta boskichda rivojlanish yullari belgilangandan sung bevosita sotish uchun maxsulot ishlab chikarishga ilmiy-tadkikot , tajriba va konstruktorlik ishlari, texnologiya, ishlab chikarish rejasi, tajriba ishlab chikarish va x.k.ga utiladi. Nixoyat, maxsulot yaratildi.
Marketing strategiyasini ishlash
Do'stlaringiz bilan baham: |
