Toshkent moliya instituti a. A. Omonov, T. M. Qoraliyev pul va banklar

Pul tizimini markazdan boshqarishi tamoyili. Pul tizimini boshqarishning ushbu tamoyili mamlakatni ma’muriy - taqsimlash modeliga xos bokb, bu jarayonda barcha pul munosabatlari tegishli ko^satma va reja asosida amalga oshiriladi. Mamlakatda faoliyat yuritadigan barcha banklar va ulaming filiallari davlat ixtiyorida va nazorati ostida faoliyat yuritadi. Muomalada pul massasini tartibga solish tegishli reja va direktiv koVsatmalar orqali bajariladi.

Pul tizimini talab va taklif asosida tartibga solish tamoyili. Pul tizimini tashkil etishning ushbu tamoyilida

asosiy e’tibor milliy valyutaning sotib olish qobiliyatini mustahkamligi va infly at siya darajasining normal me’yoriga qaratiladi. Mamlakat Markaziy banki mustaqil ravishda pul-kredit siyosatini amalga oshiradi, kredit muassasalari Markaziy bank tomonidan belgilangan tegishli iqtisodiy normativlarga rioya etgan holda o‘zining faoliyatini tashkil etadi.

Pul birligi. Pul birligi va uning nomi hukumatning tegishli qonun va me’yoriy hujjatlari asosida belgilanadi. Qonun va tegishli me’yoriy hujjatlar asosida belgilab qo^ilgan pul belgilari mamlakatda yagona tolov vositasi vazifasini bajaradi. Mamlakat iqtisodiyotida muomalada bolgan pul birligi о‘zinin g nomiga ega boladi. Milliy valyutaning nomi barcha mamlakatlarda turlicha nomda yuritiladi. Masalan, AQShda dollar, Buyuk Britaniyada funt sterling, Xitoyda yuan va boshqalar (quyidagi jadvalda jahon mamlakatlarining pul birliklarining nomlari keltirilgan).

Jahon mamlakatlari milliy pul birligining nomlari