Toshkent moliya instituti a. A. Omonov, T. M. Qoraliev pul va banklar

9.3. Kreditning shakllari va turlari 
 
Iqtisodiy adabiyotlarda, iqtisodchi olimlar va mutaxassislar 
tomonidan kreditning turlari va shakllari xususida turlicha fikr 
yuritiladi va talqin etiladi. Masalan, O‘zbekistonlik olima, professor 
Sh.Abdullaeva kreditning shakllari xususida aniq fikrlarni bayon 
etmagan bo‘lsada, uning turlarini “qisqa muddatli kreditlash” va “uzoq 
muddatli kreditlash”dan iborat ekanligini ta’kidlaydilar
50
, xuddi 
shuningdek, rossiyalik iqtisodchi olimlar ham kredit shakllari bo‘yicha 
turlicha fikrlarni ilgari suradilar. Shu bois, ushbu paragrafda kreditning 
turlariga atroflicha to‘xtalishga qaror qildik. 
Kreditning turlari asosan uning mohiyatini aniqroq tushunish 
imkoniyatini beradi. Shu bilan birga, ta’kidlash joizki, kreditning 
nafaqat turlari va shakllari o‘rtasida, balki tasniflanishi ham ulardan 
ajralgan holda o‘rganilishi maqsadga muvofiq hisoblanadi.
Kredit an’anaviy ravishda qator belgilarga qarab tasniflanishi 
mumkin. Xususan, kredit qarzdor va kreditor toifasi bo‘yicha (1), 
50
Абдуллаева Ш.З. Пул, кредит ва банклар. Т.: Иқтисод – Молия, 2007. 181 б.

---

165 
kreditni taqdim etish muddatiga qarab (2) va kreditni berish shakllariga 
(3) qarab tasniflanadi.
Agar kreditning bu tartibda tasniflanishiga e’tibor qaratadigan 
bo‘lsak, asosan bunday tasniflanish kredit subyektlari o‘rtasida vujudga 
keladigan iqtisodiy munosabatlar jarayonida yuz beradi. Shuningdek, 
uning e’tiborli jihati material qiymatni o‘zida aks ettirganligi bo‘lib, 
amaliyotda taqdim etish bilan bog‘liq holatlarni o‘zida namoyon etishi 
hisoblanadi. 
Yuqorida qayd etilganlarga va iqtisodiy adabiyotlardagi manba-
larga tayanib, kreditning 
a) tovar, b) pul va v) aralash
shakllari 
mavjudligini ta’kidlash mumkin. 
Kreditning