Toshkent moliya instituti a. A. Omonov, T. M. Qoraliev pul va banklar

Xalqaro  rivojlanish  assotsiatsiyasi
  (XRA)  1960  yilda  tashkil 
etilgan  bo‘lib,  XTTB  va  XRA  boshqaruv  tartibi  bir  xil  va  ular  bitta 
bank  prezidenti  tomonidan  boshqariladi.  XTTBning  moliyaviy 
resurslari muomalaga chiqarilgan qimmatli qog‘ozlar bo‘lsa, XRAning 
resurs manbasi a’zo – mamlakatlarning badallari va XTTBning foydasi 
hisoblanadi.  XRA  20,  25  va  40  yil  muddatga,  10  yillik  imtiyoz  davri 
bilan 
kreditlar 
beradi. 
Berilgan 
kreditlar 
bo‘yicha 
foizlar 

---

364 
hisoblanmaydi,  biroq  juda  yuqori  bo‘lmagan  0,75  foiz  miqdorida 
komission to‘lovlar undiriladi. 
Aholi  jon  boshiga  to‘g‘ri  keladigan  yillik  daromad  875  AQSh 
dollaridan  kam  bo‘lgan  mamlakatlar  XRAning  kreditiga  da’vogarlik 
qilishi mumkin. Dunyo bo‘yicha bunday mamlakatlar soni taxminan 81 
tani  (2008  yil)  tashkil  etib,  ushbu  mamlakatlarda  2,5  mlrddan  ortiq 
aholi yashaydi. XRAning kreditlari asosan ta’lim, sog‘liqni saqlash va 
qishloq xo‘jaligini rivojlantirishga yo‘naltirladi. Unga XTTBga a’zo – 
mamlakatlar  kirishga  haqli  bo‘lib,  lekin  ko‘pchilik  mamlakatlar  bu 
imkoniyatdan  foydalanmaydi,  shuning  uchun  XTTBga  a’zo  bo‘lgan 
184 ta mamlakatdan faqat 164 tasi uning a’zosi hisoblandi.