Toshkent moliya instituti a. A. Karimov, J. E. Kurbanbayev

Majburiyat - bu kompaniyaning moliyaviy qarzi yoki o‘z faoliyati davomida paydo bo‘lgan majburiyatlar. Joriy majburiyatlari⁸ - joriy aktivlari kabi, joriy majburiyatlar balans tuzilgan kundan boshlab firma tomonidan bir yil ichida to‘lanadigan majburiyatlar hisoblanadi.
Joriy majburiyatlar o‘z ichiga turli kreditorlik qarzlari, to‘lanadigan xarajatlar, to‘lanadigan banknotalar, qisqa muddatli qarzlar, xaridorlardan avans va hokazo.
Xususiy kapital barcha qarzlar va majburiyatlar to‘langandan so‘ng umumiy aktivlarning balans qiymati. Bu balans biznes tashkiloti tomonidan boshqariladi.
Buxgalteriya balansi yordamida korxona mablag‘larining joylanishi va ularining tashkil topish manbalarining bir-biriga tengligi ta’minlanadi, ya’ni balans summasi aktiv va passiv tomonlari bo‘yicha hisob-kitob qilinadi.
Buxgalteriya balansi 60-yillarda aktiv va passiv tomonlari bo‘yicha besh bo‘limdan tashkil topgan bo‘lsa, 80-yillarda 3 bo‘limdan va hozirgi paytda ikki bo‘limdan iboratdir.
O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirining 2002 yil 27 dekabr №140 sonli buyrug‘iga binoan (AV 24.01.2003 yil №1209) mulkchilik shaklidan qat’iy nazar tadbirkorlik faoliyatini olib borayotgan barcha yuridik shaxslar (bank, sug‘urta va byudjet tashkilotlaridan tashqari) yagona shakldagi buxgalteriya balansini tuzadilar.
Namunaviy shakldagi balansni qisqartirilgan holda quyidagi jadval ko‘rinishida keltirish mumkin. Buxgalteriya balansini qisqacha tuzilishini quyida ko‘rish mumkin.
2-jadval
BUXGALTERIYA BALANSI

Ko‘rsatkichlar nomi	Satr kodi	Hisobot davri boshiga	Hisobot davri oxiriga
Aktiv
I. Uzoq muddatli aktivlar
I-bo‘lim jami:
II. Joriy aktivlar
II-bo‘lim jami: