Toshkent kimyo-texnologiya instituti

Tayanch tushuncha va iboralar: o‘quv maqsadlari, b.blum 
taksanomiyasi,  kognitiv  soxa,  psixomotorik  soxa,  affektiv  soxa, 
o‘rganish pog‘onalari, 
 

---

KASBIY TA’LIM METODIKASI 
 
109
 
2. 
O‘qitish muhiti mustaqillikni o‘zaro aloqa, darslikni, hamkorlikni 
tashkil qiluvchi muhit: 
    Bu tamoyilni o‘quv jarayonida o‘qituvchi yaratadi: 
2.1. 
o‘qitishda o‘ziga javobgarlikni olgan holda, talabalarni 
rag‘batlantiradi va qo‘llab quvvatlaydi; 
2.2. 
samarali xamkorlikda yo‘l tutib, ko‘nikma hosil qilishi. 
3. 
Talablar Talabalar kelajagi va dunyoqarashlari dasturni o‘rganishda 
ko‘rinadi: 
             Bu tamoyilni o‘quv jarayonida o‘qituvchi yaratadi: 
3.1. 
inson qiziqishlari va chanqoqligiga tekis hamda ravon yo‘llar topishi; 
3.2. 
turli xil fikrlash va o‘rganish usullarini qo‘llashi; 
3.3. 
talabalarning oldingi o‘zlashtirgan bilimlari va ko‘nikmalariga 
tayanadi; 
3.4. 
jahonning boy texnologiyalarini egallashdan hosil bo‘lgan 
tajribalardan foydali tomonlarini oladi. 
4. 
Talabalarni chuqur darajadagi fikrlashi va ularni qo‘llashga da’vat 
etadi hamda qo‘llab quvvatlashlarni  o‘zida aks ettiradi. 
            Bu tamoyilni o‘quv jarayonida o‘qituvchi yaratadi: 
4.1. 
uzoq vaqt davomida to‘plangan va g‘oyalar bilan bog‘lovchi 
o‘rganishni  
4.2. 
qo‘llab quvvatlash rejasining ketma-ketligi; 
4.3. 
g‘oyalarni mustaqil taxlil qilishga yordam beradi; 
4.4. 
o‘qish sifatini kutilayotgan katta muvafaqqiyatli natijalarga olib 
keladi; 
4.5. 
talabalarni fikrlashga undovchi, jalb etuvchi va qo‘llab quvvatlovchi 
savolar berish usullarini qo‘llash; 
4.6. 
tadqiqot ko‘nikmalarini rivojlantirish va muammolarni echa olish 
usullarini qo‘llash; 
4.7. 
tasavvur va kreativlikni rivojlantiruvchi usullarni qo‘llash. 
5. 
Baholash usullari – o‘qish va o‘qitishning ajralmas qismidir. 
              Bu tamoyilni o‘quv jarayonida o‘qituvchi yaratadi:  
5.1. 
dastur vazifalarini to‘liq o‘zlashtirish ko‘zda tutuvchi baholash usullari 
loyihasi; 
5.2. 
talabalarni taxsil olishni davomiyligini ta’minlovchi loyihalashtirilgan 
shaxsiy  qaytuvchan aloqani  ta’minlaydi;  
5.3. 
baholash mezonlarini xolisona oshkoralikda bo‘lishi; 

---

KASBIY TA’LIM METODIKASI 
 
110
 
5.4. 
aks etuvchi va o‘z-o‘ziga baho berishni rag‘batlantiruvchi baholash 
usullarini qo‘llash; 
5.5. 
baholashda rejalashtirish va o‘qitish uchun isbotlangan ma’lumotlarni 
qo‘llash; 
6. 
Darsdan tashqari o‘qitishni amaliyotning kuchli aloqador tomonlari 
bilan bilan bog‘lash. 
Bu tamoyilni o‘quv jarayonida o‘qituvchi yaratadi: 
6.1 
talabalarni zamonaviy bilimlar va amaliyoti bilan hamkorligini qo‘llab 
quvvatlash; 
6.2 
talabalarni xududiy uyushmalarga yanada kengroq biriktirishni 
tegishli rejalarga kiritish; 
6.3 
 uyushma va kasbiy usullarni o‘zida aks ettiruvchi texnologik usullarni 
qo‘llash
7
.   
Xar  bir  nazariy  dars  va  amaliy  mashg‘ulotning  o‘quv  maksadlari  oldindan 
aniklanishi  lozim.  Aniklangan  o‘quv  maksadlari,  dars  mazmuni  buyicha  kaysi 
nazariy  materiallarni  tanlash,  uni  utkazish  buyicha  kanday  metodik  va  didaktik 
vositalardan  foydalanish  lozimligini  belgilab  beradi.  SHunday  kilib,  xar  kanday 
ta’lim  jarayonida  o‘quv  maksadlari  ta’lim  mazmuni,  metodlari  va  vositalarini 
belgilar ekan. 
O‘quv  maksadlari  ta’lim  jarayonining  ko‘lamiga  ko‘ra  turlicha  tarzda 
ifodalanishi mumkin. O‘quv maksadlari kuyidagicha bulinadi: 
- aloxida olingan bitta darsning maksadi;  
- fanning    biror    bulimini    o‘rganishning    o‘quv maksadlari; 
- butun bir fanni urganishning o‘quv maksadlari;  
         - butun  bir  mutaxassislikni  egallash  buyicha o‘quv maksadlar.  
Kichik  ko‘lamda  (aloxida  dars,  fanning  bir  bo‘limi  uchun)  maksadlar  anik 
belgilansa,  ko‘lam  kattalashgan  sari  (mutaxassislikni  egalash  uchun)  o‘quv 
maksadlari umumlashtirib boriladi. O‘quv maksadlari kamrov ko‘lamiga karab uch 
xil turga ajratiladi: 
•  Yo‘naltiruvchi  o‘quv  maqsadi  -  ta’lim  jarayonining  ustivor  yo‘nalishini 
ko‘rsatadi. 
•  Umumiy  o‘quv  maqsadi  -  ta’lim  jarayonining  o‘rta  ko‘lamiga  taalluqli 
bo‘lib, ta’lim jarayonining ustivor yunalishini ko‘rsatadi. 
•  Anik o‘quv maksadi - kichik ko‘lamdagi ta’lim jarayoniga taallukli bo‘lib, 
ko‘zlangan natijani (bilim, xatti-xarakat va xulkni) anik ko‘rsatadi.