Toshkent kimyo-texnologiya institiuti "tasdiqlayman"

       Uslubiy xoslangan so‘zlar 

 

 

 

Uslubiy xoslangan so‘zlar. Uslubiy xoslangan so‘zlar (leksika)ni uchga bo‘lish mumkin: 

a) kitobiy leksika; b) badiiy leksika; v) so‘zlashuv leksikasi. 

 

Ilmiy, rasmiy va publitsistik leksikaga  mansub  birliklar umumlashtirilib, kitobiy leksika 

deb yuritiladi:  

1) 

ilmiy  leksikaga  oid  so‘zlar:  [integral],  [meridian],  [tangens],  [olmosh],  [bo‘lish], 

[ko‘paytirish];  

2) 

rasmiy  leksikaga  oid  so‘zlar:  [bayonnoma],  [buyruq],  [farmon],  [qo‘mita],  [sessiya], 

[tashkilot]; 

3) 

publitsistik    (ommaviy)  leksikaga  oid  so‘zlar:  [tinchliksevar],  [mafkura],  [ilg‘or], 

[ittifoq], [jahon], [afkor].  

 

Bunday so‘zlar o‘z ma’nolari bilan  ilmiy, rasmiy va publitsistik nutqqa xoslikni ko‘rsatib 

turadi. 

 

Badiiy leksikaga «badiiy nutqqa xos» ma’no mavjud bo‘lgan, badiiylik bo‘yog‘iga ega 

bo‘lgan  so‘zlar  kiradi:  Mehnat bilan topadi iqbol  (Yo.Mirz.).  Uning odobida, uning xulqida, 

insoniy kamolot mavjud, barqaror  (Uyg‘.). Tabiatan serzavq va har narsaga qiziquvchi bo‘lgan 

Sodiq uchun har hunar zavq baxsh etar, ko‘nglini ko‘tarar, sog‘lig‘ini saqlardi  (Shuhr.). 

Kundan kunga yashnamoqda ko‘rking, jamoling.  Bahorning fikri bulut bosgan osmonday 

qorong‘ilashdi-yu, ko‘z oldini tuman chulg‘adi.  (Sh.Rash.)  Ko‘klam har yilgidan erta keldi.