Toshkent kimyo texnalogiya instituti huzuridagi angren texnalogiya texnikumi

IES va IEM qozonlari uchun sarf va aralashmalarning muvozanat sxemasi.

Qozon suvlarining fosfatlash katta bosimli qozon agregatlarida kalsiysiz, ya'ni selekatli qatlamlar hosil bo'lishining oldini olmagani sababli, avvallo ta'minot suvi tarkibida temir alyuminiy va kremniy miqdorini kamaytirish talab qilinadi. Amalda ularning temir oksidli qatlamlarning hosil bo'lish oldini olish uchun qozon suvi yoki ta'minot suviga gidrozin eritmasi qo'shib turiladi. Gidrozin temir oksidlarining kam valentli temir oksidlariga qisman temir metalligacha tiklab, temir oksidli qatlamlarning hosil bo'lishini sekinlashtiradi.

6Fe2O3 + N2H4 – 4Fe3O4 + N2 + 2H2O
2Fe 3O4 + N2H4 - 6FeO + N2 + 2H2O: 2FeO + N2H4 – 2Fe + N2 + 2H2O

Gidrozin miqdori qozon suvida etarli bo'lishi uchun 20-30 mkg/kg miqdorida qo'shilib turiladi. Temir oksidli qatlam hosil bo'lishning oldini olish uchun trinatriyfosfat o'rniga qo'llanilayotgan geksametofosfat natriy komleksoni, qatlamlar hosil bo'lish jarayonlarini 4-5 marta sekinlashtiradi, Ya'ni qozon suvi tarkibidagi temir birikmasini o'ziga biriktirib oladi. Misli qatlamlarning oldini olish uchun avvallo yuzalarning alohida qizib ketmasligiga yo'l qo'ymaslik kerak.Fosfatlashda qo'llaniladigan geksametafosfat natriy misli qatlamlar hosil bo'linishini trinatriyfosfatga nisbatan keskin kamaytiradi.Bu reagent qo'llanilganda issiqlik oqimi zichligi (460kvt/m2 bo'lganda xosil bo'lishi bunda bir tekisda taqsimlangan yumshoq qatlamlar hosil bo'lishi mumkin.)Demak qozon suviga gidrozin va geksametofosfat natriy reagentlari, qo'shib turilsa murakkab selekatli,temir oksidli va misli qatlamlarning hosil bo'lish oldini olish mumkin.

Qozon suvini fosfatlash jarayonida uning pastki qismlari kollektor, ekran va pastki barabanda quyqalar hosil bo'ladi bu quyqalar miqdori ta'minot suviga qo'shiladigan metalll qirindilari va zanglash maxsulot hisobiga oshib boradi. Bu quyqalar qozonning pastki qismlaridan vaqti – vaqti bilan chiqarib turiladi.Agar bu jarayon tartibi buzilmasa ikkilamchi qatlamlar hosil bo'lishning keskin kamaytirish yoki to'lik oldini olishi mumkin.Faqat chiqarib tashlanayotgan suv miqdori IESlarda bug' ishlab chiqarish quvvatining 0,3 % dan, IEMlarda esa 0,5 % dan kichik bo'lmasligi kerak.Bug' yo'llarida qatlamlar hosil bo'lishning oldini olish uchun.Qozon suvi sifatini ishlatish me'yorlarining saqlab toza bug' hosil qilish kerak.Buning uchun qozon suviga va hosil bo'ladigan birikmalarni qozon suvidan chiqarib,ta'minot suvi bilan almashtirib turish kerak .Shu maqsadda qozonning yuqori barabanidan zararli birikmalar aralashgan suv uzluksiz chiqarib turiladi.Bunda qozon agregatidagi tuzlarning moddiy balansi o'rnatiladi, ya'ni qozon suvida zararli birikmalar konsentrasiyasini ma'lum miqdorda qozondan chiqarib tashlanadi bu miqdor ta'minot suvi bilan qozonga kirayotgan birikmalar miqdoriga teng bo'lishi kerak.Demak uzluksiz chiqarib turiladigan suv miqdorini ta'minot suvi tuz miqdori va ishlab chiqarib tashlanayotgan suv sifatini belgilaydi bu me'yorlar har bir qozon agregati uchun teploximik sinovlar asosida o'rnatilib qozonning ishchi bosimiga bog'liq bo'ladi.