Toshkent kimyo -texnologiya instituti «vinochilik texnologiyasi va sanoat uzumchiligi»

Xom –ashyo, tayyor mahsulot va yordamchi materiallar tavsifi
Oqsil olish uchun zamburug`ning ikki xil turi (bazidial va mitselial) turlaridan sanoatda keng foydalaniladi. Olingan oqsil moddasidan farmasevtika, oziq-ovqat va chorvachilikda keng qo`llaniladi. Zamburug`lar tanasida 50- 60% gacha oqsil to`playdi.
Ushbu biruv malaakaviy ishida ba`zi zamburug`larning tarkibidan oqsil moddasi ajratib olish texnologiyasining hisobi keltirilgan.
Zamburug`lar tez o`suvchi, yetishtirish arzon, qayta ishlash oson va ekstraksiya jarayoni oddiy kechadi. Texnologiya asosida so`tkasiga 500 kg zamburug`dan oqsil ajratishga mo`ljallangan.
Zamburug`lar tarkibida 80-90% suv miqdori mavjud.
Qo‘ziqorinlarning kimyoviy tarkibi, oziqaviy qiymati va o‘stirish usullari. Iste’mol qo‘ziqorini nafaqat foydali, ma’zali oziqaviy mahsulot, shuningdek oziqaviy qiymati ham yuqoridir. Ma’lumki, insonlar oziqasida oqsillar, uglevodlar, turli mineral tuzlar va vitaminlar ham muximdir. Bu moddlarning barchasi iste’mol zamburug‘larida mavjud. Kimyoviy tarkibiga ko‘ra iste’mol zamburug‘lari o‘simlik mahsulotlaridan tubdan farq qiladi.
Ularda o‘simlik kraxmali mavjud emas. Uglevodlar guruxidan qo‘ziqorinlarda shirin ta’m beruvchi glikogen va qandlar ishtirok etadi. Qo‘ziqorinlar tarkibiga azotli moddalar oqsil birikmalari kiradi. Azotli asoslar ularning tarkibida go‘sht, tuxum,noxat, arpaga nisbatan ko‘proqdir. Qo‘ziqorinlarning ba’zi turlari oqsilga boy ba’zilarining tarkibida kam miqdorda. Oqsil moddalar qo‘ziqorinlarning sallasida tanasiga nisbatan miqdori ko‘proq bo‘ladi.
Ularning tarkibida yog‘larning miqdori 1 -6%ni tashkil etadi. Ularning tarkibiga inson uchun nihoyatda ahamiyatli bo‘lgan komponentlar letsitin, provitamin D, shuningdek yog‘ kislotlar kiradi. Bu moddalar organizm tomonidan yaxshi o‘zlashtiriladi. Qo‘ziqorinlar ularga o‘ziga hos ta’m va xid beruvchi ekstraktiv moddalar va ovqatning yaxshi o‘zlashtirilishi va xazm bo‘lishiniga yordam beruvchi moddalarga boy.
Deyarli barcha iste’mol qo‘ziqorinlar tarkibida B, B1, B2, C, D, va PP vitaminlari tutadi. Aniqlanishicha qo‘ziqorinlarda B1 vitamini miqdori donli mahsulotlardan kam emas. PP vitamini miqdoriularda achitqi, jigaraning tarkibidagi kabi.D vitamini saryog‘ tarkibidan kam emas.