Тошкент кимё-технология институти ёқИЛҒи ва органик бирикмалар кимёвий технологияси факультети

Масала.Уч Полароидлар. Биз 1- расмда кўрганимиздек, қутбланмаган нур ўқлари 90^о бўлган икки кесишган Полароидлардан ўтганда хеч қандай нур ўтмаслигини гувохи бўлдик. Агар ўқлари хар иккиси билан 45^о ни ташкил қиладиган учинчи Полароид уларнинг орасига қўйилса, нима содир бўлади (2а- расм)?
1-расм
Ечиш. Биз юқоридаги масала каби бошлаймиз ва келинг хар бир Полароиддан ўтадиган нур Полароид ўқига параллел равишда қутбланишини эслайлик. Шунинг учун, тенгламадаги бурчак хар бир жуфтлик Полароидларни айланиш навбатидаги ўқлар орасидаги бурчакдир. Биринчи Полароид қутбланмаган нурни чизиқли қутблаб беради ва интенсивликни дан = ½ гача камайтиради. Иккинчи поляризатор (қутблашни бажарадиган асбоб) интенсивликни гача камайтиради:



Иккинчи поляризаторни тарк этаётган нур учинчи поляризаторга нисбатан 45^о да чизиқли қутбланади (2б- расм), шунинг учун хам учинчиси интенсивликни

баробар камайтиради, ёки = 1/8 . Асл интенсивликнинг 1/8 қисми ўтади.
Езиб олинг Агар биз 45^о лик Полароидни қўймаганимизда интенсивлик нол бўларди (1-расм).

2- расм.
Масала. Кўл сиртига Қуёш тўлқинлари қандай бурчак билан тушганда, қандай тўлқинлар тўла қутубланган бўлади? Синиш бурчаги нимага тенг?

Берилган	СИ	Чизма	Ечилиши
n=1.33 бb=90^o			б=б' ;

1. Табиий ёруғлик шиша пластинка сиртига i_Б Брюстер бурчаги остида келиб тушмоқда. Агар шиша материалининг синдириш кўрсатгичи 1,5 га тенг бўлса, ёруғликни қайтариш коэффициенти нимага тенг?
Берилган:
i_Б- Бюстер бурчаги
n=1,5
________________
ρ=?
Ечиш: Сиртга тушаётган J ёруғликнинг интенсивлигининг қандай қисмини қайтган ёруғлик J' интенсивлиги ташкил этишини кўрсатадиган тушунча, сиртнинг қайтариш коэффициенти ρ дейилади, яъни (1)
Брюстер бурчаги остида тушаётган нур учун қайтган нур тўла қутбланган бўлади. У ҳолда,
(2)
формуладан фойдаланамиз. Бу ерда i_Б ва β ёруғликнинг тушиш ва синиш бурчаклари. Қайтган ёруғлик тўла қутбланган бўлганда га тенг бўлади. У ҳолда (2) ни
(3)
кўринишга келтириш мумкин.
(1) ва (5) ифодалардан
(4)
Иккинчи томондан табиий ёруғликда ёруғлик интенсивлиги тўла қиймати J нинг ярмини (0,5) ташкил этади. Демак,
(5)
Брюстер формуласидан фойдаланиб i_Б ни аниқлаймиз.
tgi=1,6 (6)
i_Б+β=90⁰ дан

Ҳисоблаш: