Тошкент кимё – технология институти

1. Solishtirma hajmni aniqlash. 
Material egallagan hajm uning massasiga nisbati solishtirma hajm deb 
ataladi. Bu ko`rsatkich kukunsimon materiallar uchun xarakterli, o`lchov birligi 
sm3/g bilan ifodalanadi. 
200
V =
m
bu erda: m - 200 ml hajmdagi kukunsimon moddaning massasi, g; 
200 - maxsus tsilindrning hajmi. 
Materialning solishtirma hajmi qanchalik kichik bo`lsa, uni qayta 
iShlaShShunchalik qulay bo`ladi (havo miqdori kam bo`ladi va sifatli buyum olish 
uchun qulay Sharoit yaratadi). 
2. Hajmiy massani aniqlash. 
Hajm birligiga to`qri kelgan massahajmiy massa deb ataladi. Bu ko`rsatgich 
ko`pik va ko`pikplastlar uchun aniqlanadi. hajmiy massa quyidagi formula 
yordamida topiladi: 
m 

=
v 
bu erda:
m - namuna massasi, g; 
v - namuna hajmi (chiziqli o`lchamlari orqali topiladi). 
3. Polimer materiallarning disperslik darajasi va bir jinsliligini 
aniqlash. 
Polimer materiallarning granulometrik tarkibi, ya`ni disperslik darajasi turli 
o`lchamdagi zarrachalarning bo`lishi bilan xarakterlanadi. Disperslik darajasi % 
bilan ifodalanadi va u sinaSh uchun olingan materialda ma`lum o`lchamdagi 
zarrachalardan qancha borligini ko`rsatadi. Material dispersligi qancha kam bo`lsa, 
u Shunchalik bir jinsli qisoblanadi va uni qayta ishlab buyumga aylantirish oson 
bo`ladi. 

---

23