Toshkent Islom Universiteti Islom tarixi va falsafasi fakulteti Dinshunoslik yo’nalishi

Darvinnig dinning bilimga bo’lgan qarashlari esa

• “.... maqola to’griligiga qarshiman, dinnig bilimga qarshi yo’naltirilganligi meni g’azablantiradi... biroq buni men notog;ri deb etomiman, ilmni dindan butunlay cheklash ahmoqsizlikdir.”

Guker ga yozilgan xatida esa: “din- bu biznining ma’lum bir savollarga o’zimizning fikrlarimiz, ilm- biznini boshqa savollar toplamidagi fikrlaimiz majmuidir.” “Tarjimai hol”da Darvinning diniy rejadagi asta-sekin transformatik siljishni ko’rishimiz mumkin. Diniy ta’lim olan yosh Darvin Evangiliya matndagi kashfiyotlar haqida orzu qilardi. Vaqt o’tgan sari u “bularning bari murakablashib bordi va u Evangiliyani haqiqatligiga dalil topolmadi”

“Shunday qilib, ishonsizlik qalbimni asta-sekin egaladi, va nihoyat men butunlay ateistga aylandim”.

• Jamoa oldidagi uchrashuvlarda Darvin diniy masaladagi qarashlarni ifoda eishda o’ta ehtiyotkorlik bilan yondoshgan, ko’pinch u buni “shaxsiy ish” sifatida qarashni ma’qul ko’rgan. Odatda bandligi, kasaligi, malakasizligi va yaqin insonlarga ozor yetkazmaslik bahonalarga suyanib bu savolga har tomonlama ko’chishga uringan.
•  

“Men xristian ta’limoti haqiqat bo’lishiga xecham tushuna ololmasam kerak: chunki [Evangiliya ] kitobdagi matn shuni ko’rsatadiki, e’tiqodsizlar - bular orasida mening otam, mening akam va deyarli barcha do’stlarim- umrbod jazoga mahkumdirlar. Qanday jirkanch ta’limot!”

Xulosa

• Yuqorida keltirilgan dalillarga asoslanib olimning bilmiy izlanishning boshlanishi va ohiridagi diniy ta’limotning yoqotilishni ko’rishimiz mumkin. Balki, boshqacha bo’lishi ham mumkin emasdi, chunki olimning bunday qarashlari ijodiy mashg’ulotlariga ham bog’liq. “Turlarning kellib chiqishi” asrining muallifiga Tangrining chetlab o’tishiga va xudo bilan aloqada bo’lmasligi maqul edi.

E’tiboringiz uchun RAXMAT!!!