Тошкент ирригация ва қишлоқ ХЎжалигини механизациялаш мухандислари институтининг бухоро филиали

§ 3.4. Тажриба даласи тупроқ намлигининг ўзгариши.
Суғориш тартибида тупроқнинг навбатдаги суғоришни ўтказиш лозим бўладиган суғориш олдидаги намликнинг камайиши чегарасини белгилаш муҳимдир. Ўсимликлар вегетация даврида бир хил миқдордаги сувни истеьмол қилмайди. Шу боис ғўзани ривожланишининг ҳар бир даври учун тупроқ шароитини ҳисобга олиб маьлум сув режими белгиланади.
Тажрибада экин турига боғлиқ дала нам сиғимини қисман даражада бўлса ҳам кам ўзгарганлиги боис, намликнинг тупроқ оғирлигига нисбатан ЧДНС га тўғри келадиган ( % ) фоизлари тажриба даласи бўйича қуйидагича бўлди: тупроқда суғориш олди намлик, белгиланган намликдан 2 % атрофидаги фарқ билан сақлаб туришга эришилди.
3.4.1-жадвал
Тажриба ва назорат далаларида ғўзани суғоришдан олдинги тупроқнинг ҳақиқий намлиги (тупроқ оғирлигига нисбатан ва ЧДНС га нисбатан % ҳисобида)

Вариантлар	Суғориш олди тупрок намлиги.
	1		2		3		4		5
	Тупроқ оғир нисб.	ЧДНС га нисб,%	тупроқ оғир нисб.	ЧДНС га нисб,%	тупроқ оғир нисб.	ЧДНС га нисб,%	тупроқ оғир нисб.	ЧДНС га нисб,%	тупроқ оғир нисб.	ЧДНС га нисб,%
В-1	12,68	65,03	12,94	64,06	13,88	68,71	14,22	70,40
В-2	13,82	71,96	16,04	79,41	16,25	80,45	16,35	80,94	16,26	80,50

Бухоро вилояти тажриба ва назорат далаларида олиб борилган тадқиқотлар бўйича олинган натижалар келтирилган 4.4.1- жадвалдаги маълумотларга асосан, тажрибанинг 1-вариант ишлаб чиқариш назоратида ғўзани гуллашгача ва гуллаш-ҳосилга кириш даврларида ўтказилган суғориш тупроқ оғирлигига нисбатан 12,68-14,22 % ва ЧДНС га нисбатан 65,03-70,40 % га ларда ўтказилди.
Томчилатиб суғорилган 2-вариантда ғўзани гуллаш-ҳосилга кириш даврида ўтказилган суғориш тупроқ оғирлигига нисбатан 13,82- 16,25 % ва ЧДНС га нисбатан 71,96-80,94 % ларда ўтказилди, яъни энг мақбул суғориш тартибини ташкил қилди.