Toshkent farmatsevtika instituti

Gepatit A virusi (epidemik gepatit).

Virus A infeksion gepatitning qo’zg‘atuvchisi bo’lib hisoblanadi. U pikarnoviruslar oilasiga, enteroviruslar avlodiga mansub bo’lib, enteroviruslarning 72-a tipi virusi hisoblanadi. gepatit A virusining 1873-yilda beyston bemorning najasidan topdi. Ushbu virus barcha gepatitlarning 70%ni chaqiradi.

Morfologiyasi.

Virus ikosoedr, ya’ni sharsimon shaklda bo’lib, hajmi 27-32 nm. Ga teng. SHuning uchun ham Pikarno viruslarga kiradi. “Piko” – juda mayda “cha”-RNK tutuvchi degan ma’noni bildiradi.

Struktura to‘zilishi.

Virusni markazida 1 iplik musbat RNK joylashgan. U kubsimon simmetriyaga ega bo’lib, tashqi tomonidan nukleokapsit bilan o’ralgan. Nukleokapsit esa 32 ta kapsamerlardan tashkil topgan bo’lib, tarkibida lipid va uglevodlar bo’lmaydi.

Ko’payishi.

Boshqa viruslardan farqi tuxum embrionida to’qima kulturasida ko’paymaydi. Virus faqat Janubiy Amerikada yashaydigan marmazet va shimpanze maymunlari (har biri 6000$ dan kam turmaydi). Organizm va (jigar to’qimalarida) ko’payadi. Virus jigar to’qimalarida ko’payibgina qolmay, balki u erda o‘zoq vaqtgacha saqlanadi.

Antigenligi.

Virusning kapsitida 4 xil oqsil bor – VP-1, VP-2, VP-3, VP-4. virusga xos kapsit oqsili bilan bog‘liq antigeni ma’lum. Virusning 2 ta serologik tipi mavjud bo’lib, ular qayta immunitet hosil qilmaydi.

Chidamliligi.

Gepatit A virusi boshqa enteroviruslarga nisbatan tashqi muhit ta’siriga chidamli hisoblanadi. Virus 60⁰S qizdirilganda 1 soatda qaynatilganda (100⁰) 30-40 sekundda o’z aktivligini yo’qotadi. Dezinfeksiyalovchi moddalarda ham bir necha minutdan so’ng ta’sir qiladi. Ammo past haroratga chidamli. –20⁰ da bir necha yilgacha kasal chaqirish qobiliyatini yo’qotmaydi. Bemor odam va virus tashib yuruvchilarning najas va siydigida o‘zoq vaqt saqlanadi.