Toshkent farmatsevtika instituti

Patogenlik yoki kasallik paydo qilish xususiyati infeksion kasalliklar qo‘zg‘atuvchilarining turiga xos belgisi bo‘lib, nasldan naslga o‘tib boradi. Yuqorida aytib o‘tilganidek, patogenlik faqat ma’lum mikroorganizm va xo‘jayin o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarni xarakterlaydi. Masalan, qizamiq virusi yoki vabo vibrioni- odam uchun patogen va hayvonlar uchun patogen emas.

Patogen mikroblarning eng xarakterli belgisi ularning spesifikligi, ya’ni har bir patogen mikrob organizmga tushib, unda kshpayganida ma’lum bir infeksion kasallikni keltirib chiqarish xususiyatidir. Kasallik faqat shu qo‘zg‘atuvchi xususidagina organizmning himoya xossalarini o‘ziga xos, ya’ni spesifik tarzda qaytadan o‘zgartirish bilan birga davom etadi.

Patogen mikroblar spesifiklikka ega bo‘libgina qolmay, balki organotroplikka ham egadir.Ko‘pchilik mikroorganizmlar – kasallik qo‘zg‘atuvchilari uchun ma’lum organ va to‘qimalarni ko‘proq shikastlantirish xususiyati xarakterlidir. Masalan, ichak mikroblari: vabo vibrioni, dizenteriya bakteriyalari, bezgak paraziti jigar hujayralari va eritrotsitlarni, gripp virusi nafas yo‘larining shilliq pardalarini, chechak virusi teri va shilliq pardalar epiteliyasini shikastlantiradi.

Turli mikroblarning patogenligi keng doirada o‘zgarib turishi mumkin. Bir turga mansub mikroblarning ayrim shtammlari kasallik keltirib chiqarishi jihatdan har xil darajadagi kuchga ega bo‘lishi mumkin. Mikrobning har xil darajadagi patogenligi virulentlik deb ataladigan bo‘ldi.