Toshkent farmatsevtika instituti

9.1–jadval

Membranada ayrim fosfolipidlarning miqdori

(umumiy lipidlar miqdoridan % da)

Fosfolipid	Kalamush	Eritrositlar	E.coli
	jigari
Fosfatidiletanolamin	11	15	80
(kefalin)
Fosfatidilxolin	18	31	–
(letsitin)
Fosfatidilinozit	10	7	–
Fosfatidilsеrin	9	13	–
Xolesterin	30	24	–
Sfingomiyelin	14	8,5	–

9.7. Sfingolipidlar (sfingofosfolipidlar)
Sfingomielinlar keng tarqalgan sfingolipidlar bo`lib, qurilishida glitserin o`rnida
uzun zanjirli amino spirt

sfingozin turadi.

Sfingolipidlar membranalar tarkibidagi lipidlarning 2-chi muhim sinfidir. Ular qutbli ―boshcha‖ va qutbsiz ―dum‖ ga ega.
Sfingozin yuqori molеkulali ikki atomli amino spirtdir.

321

Sfingolipidlar sfingomiеlinlar (sfingofosfatidlar) va glikosfingolipidlarga bo`linadi. Sfingomiеlinlar strukturasida qo`shimcha guruh sifatida fosfoxolin qatnashadi, glikolipidlarda esa fosfat guruhi yo`q.
Sfingomiеlinlar nеrv tolalarida, bosh miyada, o`pkada, jigarda , buyrakda , qora taloqda, qon va boshqa a`zolarda ham uchraydilar. Qon plazmasida va eritrotsitlar qobig`ida nisbatan ko`p bo`lib, qondagi lipidlar umumiy miqdorini 18-15 % ni, eritrotsit qobig`ida esa 30-40 % ni tashkil qiladi.

9.8. Glikolipidlar

Glikolipidlar –uglevod va lipidlarning murakkab birikmasi, miya to`qimasi va nerv tolalarining tarkibiga kiradi. Ular quyidagi 3 turkumga ajratiladi:

1. Serebrozidlar tarkibida fosfat kislotasi ham, xolin ham bo`lmaydi. Ular strukturasidagi geksoza sfingozinning gidroksil guruhi bilan efir bog`i bo`yicha, yog` kislota qoldig`i esa sfingozinning aminoguruhi orqali birikkan. Serebrozidlar birinchi bo`lib bosh miyada topilgan, nomi ham shundan kelib chiqqan. Ularning uglevod qismi asosan galaktozadan, kamdan-kam hollarda glyukozadan iborat.