Toshkent farmatsevtika instituti

6.12. Substratli fosforlanish

ADF dan ATF ning sintez bo`lishining yana bir yo`li hisoblanadi. Substratli

fosforlanishda ATF kam miqdorda sintezlanadi. Mitoxondriyaga bog`liq
bo`lmagan substratli fosforlanishning energetik qiymati kam bolsada, gipoksiya
holatida ahamiyati katta.
Substratli fosforlanish sitoplazmada amalga oshuvchi jarayon bo`lib, (jarayon mitoxondriyaga bog`liq bo`lmaydi) energiya faol noorganik fosfat qoldig`i bilan ADF dan ATF hosil bo`lishi uchun tashiladi.

241

Masalan, substrat guanidinuchfosfat kislotaning parchalanishi natijasida, makroergik bog`ni fosfat kislota qoldig`i bilan ADF ga ko`chishidan ATF

sintezlanadi. GTF (GDF ~ F) ADF → GDF ADF ~ F (ATF) Makroergik birikmalarning vakillari – ATF dan tashqari timidil-, sitidil-,

adenil-, guanil- nukleoziduchfosfatlar hisoblanadilar. Substratli fosforlanish jarayonida yuqori energetik birikmalar sifatida kreatinfosfat, 1,3 – difosfoglitserin kislotasi, 2- fosfoenolpirouzum kislota birikmalari ishlatiladi.

242

6.13. Mitoxondriyada nafas olish va fosforlanish tutashuvining