Toshkent farmatsevtika instituti tillar kafedrasi magistratura talabalari uchun

Nutq va uning shakllari

Nutq muloqotning bir ko‘rinishi sifatida. Nutqning og‘zaki va yozma, rasmiy va norasmiy turlari. Nutq va mantiq. Madaniy nutq tushunchasi. Nutq, notiqlik va voizlik.

Notiqlik tarixi nutqiy amaliyot va madaniyat ko‘zgusida

Antik davrda notiqlik va nutq madaniyati. Sharqda notiqlik va nutq madaniyati. Abu Nasr Farobiy, Abu Rayxon Beruniy, Ibn Sino, Maxmud Qoshg‘ariy, Yusuf Xos Xojib, Ahmad Yugnakiy, Maxmud Zamaxshariy, Alisher Navoiy, Zaxiriddin Muhammad Bobur kabilar nutq madaniyati haqida. Bahovuddin Valad, Jaloliddin Rumiy, Xusayn Voiz Koshifiy, Mu’iniddin Voiz, Voiz Xoraviy, Zayniddin Vosifiy, Voiz Kazviniy, Mullo Kalon Voiz Samarqandiyning voizlik san’ati va mahorati. Maxmudxo‘ja Behbudiy, Abdulla Avloniy, Abdurauf Fitrat, Ashurali Zohiriy kabilarning tilning sofligi va nafosati, nutqning go‘zalligi to‘g‘risidagi fikrlari. Cho‘lpon, Abdulla Qaxxor, G‘afur G‘ulom, Abdulla Qodiriy, Abdulla Oripov, Erkin Vohidovlarning so‘z qo‘llash san’ati. Jahon zamonaviy intellektual olamida so‘z qo‘llash, notiqlik sirlari, muloqot madaniyatiga daxldor sara qarashlar, amaliy yo‘nalishlar.

Madaniy nutq me’yorlari va qoidalari

Madaniy nutqning talaffuz me’yorlari. Madaniy nutqning leksik me’yorlari. Madaniy nutqning morfologik me’yorlari. Madaniy nutqning sintaktik me’yorlari. Madaniy nutqning punktuatsion me’yorlari. Madaniy nutqning uslubiy me’yorlari. Madaniy nutqning pragmatik me’yorlari. Madaniy nutqning etnik me’yorlari. Madaniy nutqning sohaviy me’yorlari.

Madaniy nutqning asosiy kommunikativ sifatlari

Nutqning to‘g‘riligi. Nutqning aniqligi. Nutqning mantiqiyligi. Nutqning sofligi. Nutqning boyligi. Nutqning jo‘yaligi. Nutqning ifodaliligi. Madaniy nutqning pragmatik xoslanganligi. Madaniy nutqning etnik sotsial xoslanganligi. Madaniy nutqning sohaviy xoslanganligi. Nutqiy texnologiya.

Fanni o‘qitishda zamonaviy axborot va pedagogik texnologiyalar


Fanni o‘qitishda mantiqiylik, tarixiylik, sistemalilik tamoyillariga amal qilish, ta’limni zamonaviy pedagogik va axborot texnologiyalar asosida tashkil etish, o‘quv jarayonida samarali ta’lim usullarini qo‘llash, xususan, darslarda “Aqliy xujum”, “Munozara”, “Bumerang”, “Klaster”, “Matbuot konferensiyasi” kabi metodlardan foydalanish maqsadga muvofiq. O‘quv jarayoni bilan bog‘liq ta’lim sifatini belgilovchi holatlar quyidagilar: yuqori ilmiy-pedagogik darajada dars berish, muammoli ma’ruzalar o‘qish, darslarni savol-javob tarzida qiziqarli tashkil qilish, ilg‘or pedagogik texnologiyalardan va multimedia vositalaridan foydalanish, tinglovchilarni undaydigan, o‘ylantiradigan muammolarni ular oldiga qo‘yish, talabchanlik, tinglovchilar bilan individual ishlash, erkin muloqot yuritishga, ilmiy izlanishga jalb qilish. “Nutq madaniyati” loyihalashtirishda quyidagi asosiy konseptual yondoshuvlardan foydalaniladi: