qaram qilishga qaratilgan xavf-xatardir. Bunday g‗arazli siyosatga ko‗plab misollar keltirish
mumkin. Misol uchun, sobiq YUgosloviya davlati erkinlik va demokratiya niqobi ostida bir necha
mayda davlatlarga bo‗lib yuborildi. Demokratik jamiyat qurish bahonasida Iroq va Afg‗onistonda
hamon urush alangasi o‗chgani yo‗q.
XIX asrning 80-yillaridan boshlab ayrim g‗arb g‗arb mamlakatlari yordamida YAponiyaning
Nagasaki va Xrosima shaharlarini megopolis shahrlarga aylantirish harakatlari boshlandi. Bu ikki
shaharda xorij mablag‗i hisobidan sanoat rivojlantirildi, g‗arbona turmush tarzi targ‗ib etildi. 1945 yilga
kelib esa aynan Nagasaki va Xirosima shaharlariga atom bombasi tashlangani ko‗pchilikka yaxshi
ma‘lum. Salkam oltmish yil davomida qurilgan shahar vayron qilib tashlandi va hozirga qadar davom
etib kelayotgan nurlanish kasaliga duchor qilindi.
SHu ma‘noda, chetdan bo‗ladigan ―mehribonchilik‖larni hamma vaqt ham beg‗araz deb
bo‗lmaydi. Jumladan, erkinlik va demokratiya niqobi ostidagi intilishlarni ham. Bu niqoblar, shunchalik
jozibaliki, ularning zararli mohiyatini darhol anglab olish qiyin. CHunki ular balandparvoz va‘dalarga
o‗ralgan bo‗ladi. Bunda ko‗pincha quyidagi usullar qo‗llanadi:
muayyan davlat uzluksiz va izchil ravishda xalqaro miqyosda yillab tanqid qilib boriladi;
mustaqil davlatning rahbariyati asossiz ravishda demokratiyani xush ko‗rmaslikda ayblanadi;
mustaqil davlat fuqarolari orasida manfaatparast, Vatan tuyg‗usidan bebahra kishilar topilib,
soxta demokratiya g‗oyalariga, aldanishga moyil odamlar guruhi shakllantiriladi;
boylikka o‗ch va hokimiyatparast ayrim kimsalar bilib-bilmay bunday g‗arazli siyosiy kuchlarga
xizmat qila boshlaydi, ular arzimas muammolarni ham yirik muammo sifatida ko‗rsatib, ayuhannos
solishadi;
vaqt o‗tib, ma‘lum bir sharoitlar etilgach, ―rangli inqilob‖ qilinib, hokimiyat tepasiga betayin va
beburd, xalq, Vatan manfaatlaridan begona, aksincha yot manfaatlarga xizmat qiladigan kimsalar
ko‗tariladi.
Bularning barchasi tadrijiy ravishda, shov-shuv ko‗tarilmasdan zimdan bamisoli tabiiy rivojlanish
zarurati shuni taqozo etayotgandek amalga oshiriladi. Qizig‗i shundaki, bu g‗arazli siyosiy o‗yinga
manfaatdor davlatlar, qani, nima bo‗lar ekan, voqealar rivoji bizning foydamizga ishlasa qo‗shilamiz,
bo‗lmasa, tinch turganimiz ma‘qul, degan qoidaga amal qilib, shunchaki tomoshabin bo‗lib turadi va
turli grantlar vositasida o‗z harakatchilarini moliyaviy ta‘minlash bilan cheklanadi. Zaruratga qarab, bu
harakatchi ularning faoliyati zamonaviy texnologiyalar bilan jihozlab boriladi. Bunday siyosiy
kuchlarning vakili istalgan vaqtda dunyoning har qanday davlatiga etib bora oladi. Buning uchun
muayyan mablag‗, sharoit va imkon – barcha-barchasi muhayyo qilinadi.
Xullas, ana shunday makkorlik bilan o‗ylangan xatti-harakatlar, g‗oyaviy, moliyaviy, tashkiliy-
amaliy omillarning birgalikdagi qudratli kuchi orqali real hayotga mutlaqo to‗g‗ri kelmaydigan soxta
g‗oyalar ham sodda va ishonuvchan, mafkuraviy immuniteti to‗la shakllanmagan insonlar nazarida
bamisoli haqiqatga o‗xshab ko‗rina boshlaydi. Bunday aldanishlarga yo‗l qo‗ymaslik uchun doimiy
hushyorlik va ogohlik, ma‘naviy-ma‘rifiy ishlarni ilmiy asosda dunyodagi real holatlardan, mafkuraviy
kurash talablaridan kelib chiqqan holda olib borish zarur.
Demokratiya niqobida turli jozibali dastur va harakatlar bugungi kunda g‗arazli maqsadlarni
76
ko‗zlaydigan siyosiy kuchlarning eng maqbul va qulay kurash usuliga aylanib bormoqda. Bu usul
bamisoli ichi zaharga to‗la bo‗lgan asalni eslatadi. Ko‗pchilik sodda odamlar uni asal sifatida tasavvur
etib, aslida nima ekanligini bilmay, iste‘mol qiladi, ammo uning tarkibidagi zahar bir kun kelib qon
qustirishidan bexabar bo‗ladi.
Ta‘kidlash kerakki, demokratiya niqobidagi tahdidlarning mudhish oqibatlari keng ko‗lamdagi
hech narsa bilan o‗rnini qoplab bo‗lmaydigan ma‘naviy-ruhiy zarari bilan dahshatlidir. Bunday
zararlarning asosiy ko‗rinishlari haqida gapirganda, quyidagilarga alohida to‗xtalish o‗rinli bo‗ladi.
1. G„arazli maqsadlarni ko„zlaydigan kuchlar erkin turmush tarzi, iqtisodiy ma‟murlik va
farovon hayot va‟da qiladi. Bunday jozibali va‘dalar har qanday sodda kishini o‗ziga jalb qiladi.
Ayniqsa, rivojlanayotgan va o‗tish davridagi davlatlarning fuqarolari bunga tez ishonib qoladi. SHu
ma‘noda, demokratiya niqobidagi tahdidning birinchi zarari mustaqil davlatning fuqarolari ongini
yolg‗on va‘dalar bilan chalg‗itishdir.
2. Demokratiya niqobidagi tahdiddunyoqarashi hali to„liq shakllanmagan odamlar, avvalo
yoshlarni ma‟naviy jihatdan majruh qiladi. CHunki yolg‗on va‘dalarga ishongan odamda o‗z Vatani,
xalqi va jamiyatiga nisbatan ishonchsizlik paydo bo‗ladi. Ularda fidoyilik, tashabbuskorlik va
mehnatsevarlik ishtiyoqi asta-sekin so‗nib boradi. Eng yomoni – shaxsda o‗z jamiyatida o‗zini yolg‗iz
sezish ruhi paydo bo‗ladi. Bu esa jamiyatda parokandalikka, birlik va birdamlikka putur etishiga olib
keladi.
3. Demokratiya niqobidagi tahdid davlatning mustaqilligi, xalqning tinch-osoyishta hayotiga xavf
soladi. CHunki yot g‗oyalar ta‘sirida inson va davlat o‗rtasidagi munosabatlar murakkablashib,
mamlakat asta-sekin boshqalarga, iqtisodiy qaram bo‗lib boradi.
4. Demokratiya niqobi ostida mustaqil davlatga iqtisodiy tazyiq va cheklovlar e‟lon qilinadi. Bu
esa mamlakatning tashqi faoliyatiga salbiy ta‘sir ko‗rsatadi.
Ma‘lumki, dastlabki yillarda, ―Erkinlik va demokratiyani olg‗a siljitish‖ degan doktrina asosida
sobiq SSSR hududida g‗oyaviy - informatsion tahdidlar avj olgan edi. SHuning oqibatida Ukraina,
Gruziya va Qirg‗iziston davlatlarida ―rangli inqilob‖lar amalga oshirilgan edi. Bugun, oradan ancha vaqt
o‗tgach, ana shu inqiloblar mazkur mamlakatlar aholisi uchun yangi-yangi muammo va tashvishlardan
boshqa hech narsa bermadi. Buni o‗sha mamlakatlarda kuzatilgan quyidagi holatlar ham tasdiqlab
turibdi.
Birinchidan bu mamlakatlarning iqtisodiyoti o‗nglanmadi, aksincha, ularda yalpi ishlab chiqarish
ko‗rsatkichlari pasayib ketdi. Mazkur davlatlar tashqi qarz batqog‗iga qotib qoldiki, bu esa iqtisodiy
qaramlik va nochorlik belgisidir.
Ikkinchidan mazkur davlatlarning o‗zlariga yon qo‗shni davlatlar bilan munosabati yomonlashdi.
Natijada bu mamlakatlarda ishlab chiqarish, transport, kommunikatsiya, yo‗l va ijtimoiy hayot sohalari
bilan bog‗liq jiddiy muammolar majmui kelib chiqdi.
Uchinchidan mavjud muammolarni hal qilish bo‗yicha yagona fikr va kelishuv bo‗lmagani uchun
mamlakatdagi siyosiy kuch o‗rtasida ham, rahbariyati orasida ham bo‗linish ro‗y berdi. Natijada davlat
boshqaruvida samaradorlik yo‗qoldi, boshboshdoqlik yuzaga keldi.
To„rtinchidan mazkur mamlakatlarning aholisi o‗rtasida bo‗linish yuz berdi, ma‘naviy-axloqiy muhit
izdan chiqa boshladi Odamlar bir - birlariga nisbatan ―Sen kim tamondansan?‖ deyish bilan so‗z
boshlaydigan bo‗lishdi va qo‗shni davlatlarda yashovchi qarindosh-urug‗lari bilan ko‗rishish baxtidan
judo bo‗ldi.
Aslida bu inqiloblar oldidan odamlarga qanday quruq va‘dalar berilgan edi? Lekin ularning
barchasi sarob bo‗lib chiqdi. Demak, demokratiya niqobidagi tahdidlarning zararli oqibatlari shu qadar
dahshatliki, ular milliy mentalitetni, o‗zlikni va Vatan taqdirini og‗ir ahvolga solib qo‗yadi. SHu
ma‘noda ―yana va yana bir bor xalqimizning ma‘naviy olamini bunday tahdidlardan asrash, hozirgi o‗ta
77
murakkab bir zamonda xalqaro maydonda sodir bo‗layotgan jarayonlarning tub mohiyatiga etib borish,
ular haqida xolis va mustaqil fikrga ega bo‗lish bugungi kunning eng dolzarb vazifasi‖dir Bu vazifa har
bir sog‗lom fikrli inson uchun birlamchi, hal qiluvchi ish bo‗lishi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |