Toshkent farmatsevtika instituti farmatsevtik kimyo kafedrasi farmatsevtik kimyo fanidan masalalar to

 
Masalan:  Agar  20,1036  g  (a.t.)  xom  ashyonining  massasi,  qabul  qiluvchi 
kolbaning  graduirlangan  qismidagi  efir  moyi  hajmi  0,175  ml  (V)  quritishdagi 
massaning  yo‘qotilishi  14%  ga  teng  (V)  bo‘lsa,  marvarak  barglari  tarkibidagi 
efir moylarini miqdorini aniqlang.  
 
Masalaning yechimi:  
%
0,175 100 100
1, 012 1, 0
20,10
,
)
36 (100 14
g







 
Fisher  usuli  (K.Fisher  reaktivi  bilan  titrlash)  (XI  DF,  1  qism  177  bet) 
yuqori harorat ostida gidrolizga uchraydigan organik va noorganik moddalardagi 
suvni  aniqlashda  ishlatiladi.  Ushbu  usul  yuqori  aniqlikda  tez  amalga  oshirilib, 
gigroskopik  va  kristallizatsion  suvlarini  aniqlash  mumkin.  Lekin  bu  usulning 
Fisher  reaktivi  bilan  reaksiyaga  kirishadigan  birikmalar,  masalan,  askorbin 
kislota,  merkaptanlar,  sulfidlar,  aldegidlar,  ketonlar  va  boshqalardagi  suvni 
aniqlashda qo‘llab bo‘lmaydi. 
Fisher  usulida  dorivor  moddalardagi  suv  (g,  %)  quyidagi  formulalarda 
aniqlanadi: 
1
2
%
(
)
0
,
1 0
,
V
V
T
g
a
 


 
bu yerda: 
V
1
,  V
2
  –  asosiy  va  nazorat  tajribalari  uchun  ketgan  K.Fisher  reaktivining 
hajmi, ml; 
T – Fisher reaktivining titri (ishlatishdan oldin titr aniqlanadi, 1 ml reaktiv 
0,004 g suvga mos kelishi kerak), g/ml; 
a – tahlil uchun olingan dori preparatining tortimi, g.  
 
Masalan:  Etilmorfin  gidroxloriddagi  suvni  Fisher  usuli  bilan  aniqlashda 
massasi 0,5012 g tortmani titrlash uchun 11,80 ml reaktiv sarflandi. Agar Fisher 

---

7 
 
reaktivining  titrini  aniqlashda  0,04085  g  (a.t.)  suvni  titrlash  uchun  10,4  ml 
reaktivdan  sarflangan  bo‘lsa  (nazorat  eritma  0,2  ml)  aniqlanuvchi  namunadagi 
suvning  miqdorini  hisoblang.  Etilmorfin  gidroxlorid  tarkibidagi  suv  miqdori 
farmakopeya maqolasi talabiga javob beradimi? (9,5% oshmasligi kerak)