Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi biofarmatsiya

So‘rilgan dori moddalarni miqdorini aniqlash
 
Odamning yoki hayvonlarning terisiga belgilangan miqdorda surtma surtiladi va shu joyga 
bosim (100 mm simob ust) ta’siri ko‘rsatiladi. 
Teri  ostiga  so‘rilgan  moddalarning  miqdori  surtma  namunalarining  qoldig‘i  bo‘yicha 
aniqlanadi  (ya’ni  teriga  surtilgan  surtmani  namunasini  va  so‘rilmagan  qoldig‘ining  ayirmasi 
bo‘yicha). Gistologik tekshirishlar bo‘yicha. 
Agar-agar  geliga  diffuziya  usulining  mohiyati. 
1.  Surtma  dori  shaklining 
biosamaradorligini 2% agar-agar geliga to‘g‘ri diffuziya usuli bilan aniqlash. Buning uchun 5 % 
salitsil kislotasi surtmasi turli xil asoslarda tayyorlanadi: 
     1.Vazelin 
     2.Vazelin-lanolin (1:1) 
     3.Emulsion asos 
Aniqlanishi:
  avval  30  ml  2%  agar-agar  geli  tayyorlanadi.  Buning  uchun  idishga  0,6  g 
agar-agar solinib, ustiga xona haroratidagi tozalangan suv quyiladi va 30 daqiqaga bo‘kish uchun 
qoldiriladi. So‘ng 1-2 daqiqa qaynatib, suv bilan hajmi 30 mlgacha yyetkaziladi. Sovutilgan agar 
geliga  1  ml  5  %  temir  (III)  xlorid  indikatori  solinadi,  aralashtiriladi  va  Petri  idishi  yoki  bir  hil 
diametrli probirkalarga iliq holda quyiladi. So‘ng muzlatgichga 10-15 daqiqaga qo‘yiladi va turli 
asoslardagi 5% salitsil kislotasi saqlagandan kremdan 2 g dan probirkadagi 2% agar geli ustiga 
solinadi  va  0,5;  1;  2  soat  mobaynida  salitsil  kislotaning  diffuziya  tezligi  millimetrli  shkala 
yordamida binafsha rangga bo‘yalgan maydonini o‘lchash yordamida aniqlanadi. 
     Petri  idishiga  3-5  mm  qalinlikda  2%  agar  geli  quyiladi  va  sovuganidan  keyin  bir  xil 
chuqurcha hosil qilib 2 g dan 5% salitsil kislotasining kremi solinadi va 0,5; 1; 2 soatdan so‘ng 

---

131 
 
bo‘yalgan  maydon  hajmi  o‘lchanadi.  Olingan  natija  bo‘yicha  chizma  chiziladi  va  diffuziya 
koeffitsenti (K) quyidagi tenglama orqali hisoblanadi:                       
U 
K = --------; 
X 
 Bunda : 
                   U - diffuziya chuqurligi mm, 
                   X - diffuziya vaqti,soat, 
                   K - diffuziya koeffitsenti 
 
           Ikki xil aniqlash usullari orqali olingan natijalar solishtiriladi. Ushbu usul dori moddalarni 
indikatorlar bilan rang hosil qilishiga asoslangan.