Toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi biofarmatsiya

Surtmalar tarkibiga qo‘shiladigan asoslar
 
Surtma dorilarini tayyorlashda gidrofob, gidrofil va difil asoslar ishlatiladi.  
1.  Gidrofob yoki lipofil asoslar:
 bularga suvda erimaydigan moddalar kiradi. Bular:  
a) uglevodorodlar (vazelin, parafin, serezin, vazelin moyi, naftalan nefti); 
b) yog‘lar (hayvon va o‘simlik yog‘lari, gidrogenizirlangan yog‘); 
v) yog‘simon moddalar (lanolin, sariq mum); 
g) silikonlar (esilon-5, aerosil); 
2.  Gidrofil  asoslar.
  Ular  suvda  eriydi  va  boshqa  polyar  suyuqliklar  bilan  yaxshi  aralashadi. 
Lekin lipofil moddalar bilan esa aralashmaydi. Bu asoslarga quyidagilar kiradi: 
A) Tabiiy va sun’iy yuqori molekulali birikmalarning gellari; 
B) Neorganik moddalardan iborat gellar (bentoni, aerosil) 
V) Fitosterin gellari  
G) Polietilenoksidlar 
3.  Difil  asoslar  (lipofil-gidrofil). 
Bularga  suv  saqlamaydigan  adsorbsion  qotishmalar  kiradi 
(suvsiz  lanolin,  spermatset,  mum)  va  S/M,  M/S  tipidagi  emulsiyalar  kiradi.  Gidrofob  tabiatli 
asoslar  yog‘  va  yog‘simon  moddalar  bilan  to‘liq  va  yaxshi  aralashadi  va  ularda  yaxshi  eriydi. 
Lekin  suv  bilan aralashmaydi  va uni  emulgirlamaydi.  Gidrofil  tabiatli  asoslar esa suv bilan har 
qanday  nisbatda  yaxshi  aralashadi,  suvda  yaxshi  namlanadi  va  bo‘kadi.  Difil  tabiatli  asoslar, 
bular  emulsiyaning  M/S  va  S/M  tipida  bo‘lganligi  uchun  S/M  tipidagi  emulsiyaga  emulgator 
sifatida suvsiz lanolinni vazelin bilan aralashmasi qo‘shiladi, M/S tipiga esa yog‘ kislotalarining 
kaliyli, natriyli tuzlari, Tvin-80 ishlatiladi.
1