Toshkent farmatsevtika instituti biotexnologiya kafedrasi

4 мавзу Рекомбинат ДНК технологияси
Tirik organizmda oldindan mavjud qolip asosida yangi DNK molekulasining yaratilishi nuklein kislotalarining sintezlanish yo‘lidir. Mavjud DNK molekulasidan nusxa olish replikatsiya deb ataladi. Replikatsiya jarayoni DNK-polimeraza I, II, III, DNK-ligaza va revertaza fermentlari yordamida amalga oshadi. rep-oqsil yordamida DNK qo‘sh zanjiri ajraladi va DNKga bog‘lanadigan oqsil molekulalari yordamida DNK ning ajralgan zanjirlari turg‘un holatda saqlanib turiladi. DNK-polimeraza III fermenti DNK ning 3' uchidan 5' uchigacha DNK ning bitta zanjirini to‘la sintez qilish qobiliyatiga ega. DNK sintezi faqat DNK ning 3' uchidan 5' uchiga qarab borishi tufayli DNK ning ikkinchi zanjiri praymaza, DNK-polimeraza I va DNK-ligaza fermentlari yordamida amalga oshadi.

5 мавзу Mikroorganizmlar gen muxandisligi.
Mikroorganizmlar-bakteriya, zamburug‘, mitselial qo‘ziqorinlar. Mikrob hujayrasi ozuqa sifatida faqat bitta organik substrat va mineral moddalar hisobiga yashaydi, ko‘payadi. Mikroorganizmlar aerob va anaerob sharoitda 0 va +80ºC temperaturalar oralig‘ida yashay oladi. Mikrob hujayrasi metabolizmi to‘g‘ri nazorat qilinsa, juda katta tezlikda ko‘paya oladi. Masalan, ichak tayoqchasi har 30 daqiqada ko‘payadi.
6 мавзу O‘simliklar gen muxandisligi.
Yuqori o‘simliklar hujayrasiga begona gen kiritish ishlari o‘tgan asrning 70-yillarida dunyoning taraqqiy etgan davlatlar laboratoriyalarida intensiv olib borila boshlandi. Agrobacterium turiga mansub bakteriyalar ta’sirida o‘simlikda shish hosil bo‘lishining molekulyar-genetik asoslarining chuqur o‘rganilishi yuqoridagi ishlarning jadal rivojlanishiga sabab bo‘ldi.
7 мавзу Hayvon va odam organizmlari gen muxandisligi.
So'nggi yillarda hayvonlarni klonlash va klonlarni yaratish ijtimoiy darajadagi muammoga aylanib bormoqda. Shuning uchun ham ushbu mavzu ommaviy ahborot vositalari va hattoki sohadan ancha yiroq insonlar tomonidan juda ko'p marotaba yoritilmoqda. Dastlab klon nima ekanligini bilib olish zarur. Ilm-fan nuqtai nazaridan klon-bu biron bir tirik organizmning bir yoki bir necha kopiyasi. Tabiiyki, ushbu kopiya yoki kopiyalar asl organizm bilan bir hil genlar naboriga ega bo'lishi lozim.