Toshkent farmasevtika instituti toksikologik kimyo kafedrasi

Toksikologik ahamiyati. Siklodol xolinolitik ta’sirli farmatsevtik preparat.
U tibbiyotda parkinson xastaligini davolashda, shuningdek xronik alkogolizmni davolashda esa etaperazin bilan birga qo‘llaniladi.
Siklodol bilan o‘tkir zaharlanish to‘rt bosqichda – eyforiya chaqirish, es-hushining yo‘qolishi, gallyusinatsiyalar va undan chiqish ko‘rinishida o‘tadi.
Siklodol toksikomanlar tomonidan asosan birinchi (eyforiya) va uchinchi (gallyusinatsiya) fazalarini yuzaga keltirish uchun qo‘llanadi. Siklodol gallyusinatsiyasi o‘tkir sezgilar uyg‘otadi, hamma narsa yoqimli multfilmlar kabi ko‘rinadi. Es-hush toraygan vaqtda uchayotgandek hissiyot seziladi.
Ko‘pincha siklodolni boshqa moddalar – nasha, barbituratlar, alkogol bilan tanishgandan so‘ng qabul qilishga boshlaydilar.
Boshlang‘ich – birinchi fazasi, odatda terapevtik dozani 2-3 barobar ortiq (4-8 tabletka) qabul qilinganda rivojlanadi. Siklodolga tez 1-1,5 oy mobaynida o‘rganib qolinadi. Bu oraliqdan keyin salomatlikda nuqsonlar qayd etiladi. G‘oyat tez, birinchi bosqichdayoq MNS da ko‘zga tashlanuvchi o‘zgarishlar, xumorlik sindromi shakllanishi, organizm reaktivlik dinamikasini o‘zgarishi, tolerantlik namoyon bo‘ladi. Toksikomanlar bir sutkada 30-40 tabletkagacha siklodol qabul qilishi mumkin.
Psixik bog‘lanish sindromi tez shakllanadi. Davolanmasa og‘riqli xumorlik sindromi 7-12 kungacha cho‘zilib, og‘ir o‘tadi. Avval qo‘llar, so‘ng badan muskullari qaltiraydi. Ruxiy va jismoniy nohushlik (diskomfort), zo‘riqish, ta’sirchanlik, yovuzlik bilan kechadi. Dozalar ortib ketganda psixozlar bo‘lishi mumkin.
Metabolizmi. Siklodol organizmda metabolitik o‘zgarishlarga uchraydi va metabolitlari va qisman sof holda peshob bilan organizmdan chiqariladi.