Toshkent farmasevtika instituti "tasdiqlayman"

CHinligini aniqlash. 
Atseton borligini bilish uchun quyidagi reaksiyalardan faydalaniladi: 
1. Yodoform hosil qilish reaksiyasi.
  Aseton, xuddi etil spirti kabi, yodning ishqorli eritmasi bilan 
juda oson reaksiyaga kirishib, yodoform hosil qiladi: 
CI
3
C
O
CH
3
CI
3
C
O
CH
3
3NaOI
+
 3NaOH
+
 NaOH
NaOC
O
CH
3
CI
3
H +
+
I
2
2NaOH
NaI
+
+
+
NaOI
H
2
O
  CH
3
    C    CH
3
O
 
 
Reaksiya garchi juda sezgir bo‘lsada, atseton uchun xarakterli emas, chunki etil spirti, sut kislota 
kabi moddalar ham bu reaksiyani beradi. 
2. Natriy nitroprussidi bilan reaksiyasi. 
Atseton ishqor ishtirokida natriy nitroprussid 
Na
2
[Fe(CN)
5
NO] bilan qizil-binafsha rang hosil qiladi. Bu reaksiya ham atseton uchun xarakterli 
emas, chunki unga sirka kislota aldegidi, metiletilketon, atsetofenon, atsetilatseton, diatsetil va boshqa 
shunga o‘xshash moddalar halal beradi: 
CH
3
-CO-CH
3
+Na
2
[Fe(CN)
5
NO]+2NaOH→ 
→Na
4
[Fe(CN)
5
ON=CH-CO-CH
3
]+2H
2
O 

---

                                                                                     
3. Furfurol bilan reaksiyasi. 
Tekshiriluvchi distillyatga furfurolni etil spirtidagi eritmasi (vanilin 
yoki salitsil aldegidi) va ishqor qo‘shib aralashtirilgach, bir ozdan so‘ng konsentrlangan xlorid 
kislotasi qo‘shilganda atseton bo‘lsa qizil rang hosil bo‘ladi.  
O
C
O
H
O
C CH
H
CO
H
C
O
C
2
+ CH
3
COCH
3
 
4. o-Nitrobenzaldegid bilan reaksiyasi.
  Tekshiriluvchi distillyatga         o-nitrobenzaldegidni 2 n 
ishqordagi to‘yingan eritmasidan qo‘shilsa, atseton bor bo‘lgan holda ko‘k rang (indigo) hosil bo‘ladi:  
2
+
NO
2
C
O
H
NO
2
C
OH
H
CH
2
C
O
CH
3
CH
3
C
O
CH
3
C
H
N
C
N
H
O
O
 
Distillyatda atseton miqdori kam bo‘lsa reaksiya sekin boradi. Bunday holda avval sariq rang, so‘ng 
sariq-yashil va yashil-ko‘k rang hosil bo‘ladi. Indigo xloroformda yaxshi eriydi va organik qatlam ko‘k 
rangga  bo‘yaladi.  
5. GSX usulda aniqlash.
  Atsetonni alanga ionizatsion detektorli xromatograf yordamida ushlanish 
parametrlari bo‘yicha GSX aniqlash mumkin.