Тошкент фармацевтика институти Биотехнология кафедраси фармацевтик инжиниринг

Насоснинг ўқини қуввати фойдали қувватидан каттароқ бўлади, чунки насосда энергиянинг бир қисми йўқотилади. Энергиянинг йўқотилиши насоснинг фойдали иш коэффициенти (ФИК) Н билан белгиланади. Демак, насоснинг ўқидаги қувват қуйидаги тенглама билан топилади:

• Насоснинг ўқини қуввати фойдали қувватидан каттароқ бўлади, чунки насосда энергиянинг бир қисми йўқотилади. Энергиянинг йўқотилиши насоснинг фойдали иш коэффициенти (ФИК) Н билан белгиланади. Демак, насоснинг ўқидаги қувват қуйидаги тенглама билан топилади:
• Фойдали иш коэффициенти Н насосдаги қувватининг нисбий йўқолишини, насоснинг мукаммаллигини ва уни ишлатишнинг арзонлигини ифодалайди ҳамда қуйидаги кўпайтма орқали топилади:
•  = V r м,
• бу ерда V - ҳажмий ФИК; r - гидравлик ФИК; м - механик ФИК.

Ҳажмий ФИК насоснинг хақиқий иш унумдорлигининг назарий иш унумдорлигига нисбатига тенг бўлиб, насос конструкциясининг зич бўлмаган жойларидан сизиб чиққан суюқликнинг миқдорини белгилайди.

• Ҳажмий ФИК насоснинг хақиқий иш унумдорлигининг назарий иш унумдорлигига нисбатига тенг бўлиб, насос конструкциясининг зич бўлмаган жойларидан сизиб чиққан суюқликнинг миқдорини белгилайди.
• Гидравлик ФИК суюқликнинг насосдан ўтишида гидравлик ва маҳаллий қарширикларни енгиш учун сарф бўлган напорнинг йўқолишини ифодалайди.
• Механик ФИК насос механизмларидаги ишқаланишини енгишга сарфланган қувватининг йўқолишини белгилайди.

Двигател истеъмол қиладиган қувват (ёки двигательнинг номинал қуввати) насос ўқидаги қувватдан ортиқроқ бўлади, чунки қуватнинг бир қисми электр двигателнинг ўқида ва электр двигателдан механик энергия насосга берилаётганда сарф бўлади, яъни:

• Двигател истеъмол қиладиган қувват (ёки двигательнинг номинал қуввати) насос ўқидаги қувватдан ортиқроқ бўлади, чунки қуватнинг бир қисми электр двигателнинг ўқида ва электр двигателдан механик энергия насосга берилаётганда сарф бўлади, яъни:
• Кўпайтма Н У ДВ насос қурилмасининг тўла ФИК деб юритилади ва  билан белгиланади.
• Насос қурилмаларини ўрнатиш учун зарур бўлган қувват қуйидагига тенг:
• NН =  NДВ;