Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

Asosiy  kapital  -   unumli  kapitalning  ishlab  chiqarish  (xizmat 

ko‘rsatish) jarayonida  bir  qator  doiraviy  aylanishlar  davomida  qat- 

nashib,  o‘zining  qiymatini  tayyorlanayotgan  mahsulotga  (xizmat- 

ga)  bo‘lib-bo‘lib  o‘tkazib  boradigan  va  xizmat  muddati  davomida 

o‘zining ashyoviy-buyum shaklini o‘zgartirmaydigan qismi.

Amortizatsiya normasi -  amortizatsiya ajratmalari yillik summa- 

sining asosiy kapital qiymatiga nisbatining foizdagi ifodasi.

Takrorlash uchun savollar va topshiriqlar:

1. Tadbirkorlik faoliyatiga ta’rif bering. «Tadbirkorlik faoliyati» va 

«biznes» tushunchalarini izohlang.

2.  Tadbirkorlikning vazifalarini sanab ko‘rsating. Nima uchun tad­

birkor tahlika (tavakkalchilik) bilan faoliyat ko‘rsatadi?

3. Tadbirkorlikning rivojlanish shart-sharoitlari nimalardan iborat?

4. Tadbirkorlikning shakllari va ularning xususiyatlarini ko‘rsating.

5. Aksiyadorlik jamiyatiga ta’rif bering. Aksiya nima, aksiya kursi 

qanday aniqlanadi? Aksiya kursiga ta’sir qiluvchi omillami ko'rsating.

6. Tadbirkorlik kapitali nima? Uning tarkibiy tuzilishi qanday?

7. Tadbirkorlik kapitali ishlab chiqarish va muomala jarayonida qan­

day bosqichlardan o‘tadi hamda qanday shakllarga kiradi?

8.  Kapitalning  aylanishiga  tavsif bering.  Aylanish  vaqti  qanday 

vaqtlami o‘z ichiga oladi? Ularga tushuncha bering.

9. Kapitalning aylanish tezligi qanday aniqlanadi? Kapitalning ayla­

nish uzunligi ikki oyni tashkil qiladi deb faraz qilsak, bir yilda necha 

marta aylanadi va bir aylanishining uzunligi qancha davom etadi?

10.  Unumli kapital  asosiy va aylanma kapitalga qanday mezonlar 

bo‘yicha ajratiladi? Asosiy va aylanma kapitalga tavsif bering.

11.  Amortizatsiyaning  iqtisodiy  mazmuni  nimadan  iborat?  Uning 

normasi qanday aniqlanadi?

12. Asosiy kapitaldan foydalanish samaradorligi qanday ko‘rsatkichlar 

orqali aniqlanadi? Aylanma kapital va aylanma mablag‘lardan foydala­

nish samaradorligi ko‘rsatkichlarini tushuntiring.

313

---