Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

9.2-rasm.  Tovardagi ikki xil xususiyatni ifodalovchi narxlaming 

mahsulot hajmini hisoblashda qo ‘llanishi

Narxning  iqtisodiy  mazmuni  uning  vazifalari  ko‘rib  chiqilganda 

yanada  yaqqol  namoyon  bo‘ladi.  Narx  quyidagi  asosiy  vazifalami 

bajaradi:

1.  Muvozanatlikni  ta’minlash  vazifasi.  Bunda  narx  bozorda 

talab va takUfhing hajmi va tarkibiga ta’sir etish orqali ulami muvo- 

zanat holatiga keltiradi. Bozor narxi -  bu muvozanatlashgan narx 

bo‘lib,  u birinchidan, tovarlaming sotilishini ta’minlaydi, ikkin- 

chidan, bozorda tovarlar taqchilligini yuzaga keltirmaydi.

2.  Qiymat va naflilikni o‘lchash vazifasi. Narx qiymat va nafli­

likning puldagi ifodasi deb aytamiz, chunki qilingan sarf-xarajatlar va 

olingan natijalar (foyda yoki  zarar) narxlar asosida hisob-kitob  qili­

nadi.  Ishlab  chiqarish va uning natijalarining natural ko‘rsatkichlari 

ham mavjud (tonna, kg, m2, kvt-soat va hokazo). Bu ko‘rsatkichlami 

shu  holicha  taqqoslab,  umumiy  ko‘rsatkichga  keltirib  bo‘lmaydi. 

Barcha  natural  ko‘rsatkichlaming  umumiy  o‘lchovi  ulaming  pulda 

ifodalangan  narxidir.  Hisob-kitob  uchun  joriy  va  qiyosiy  narxlar 

qo‘llaniladi. Joriy narxlar amaldagi narxlar bo‘lib, ular yordami-