Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

26.1. Xalqaro iqtisodiy integratsiyaning mohiyati, shakllari 

va dbyektiv asoslari

Xalqaro  iqtisodiy  integratsiya  jarayonlarini  tadqiq  etish,  unda 

vujudga kelishi  mumkin  bo‘lgan muammolami  hal  etish  va mazkur 

jarayonning  eng  samarali  shakllarini  ko‘rsatib  berishga  intilish  bu 

boradagi  turli  nazariyalaming  pay do  bo‘lishi  va  rivojlanishiga  olib 

keldi. Bunday nazariyalar qatorida neoliberalizm, korporatsionalizm, 

strukturalizm,  neokeynschilik,  dirijistlik  yo‘nalishi  kabilami  ajratib 

ko‘rsatish mumkin.

Erta  neoliberalizm  (1950-1960-yillar)  vakillari  V.  Replce  va 

M. Alle to‘liq integratsiya deganda bir necha mamlakatlar miqyosida

708

---

yagona bozor makonining tashkil etilishini tushunib, bu makonda er- 

kin raqobat va bozoming stixiyali kuchlari amal qilib, davlat siyosati 

unga  o‘z  ta’sirini  o‘tkaza  olmaydi.  Bu  olimlaming  fikricha,  xalqaro 

iqtisodiy  munosabatlar  sohasiga  davlatning  aralashuvi  inflyatsiya, 

xalqaro savdo va to io v  nisbatlarining buzilishi kabi salbiy holatlami 

keltirib chiqaradi. Biroq, davlat ishtirokidagi mintaqaviy davlatlararo 

ittifoqlaming shakllanishi asosidagi xalqaro iqtisodiy integratsiyaning 

rivojlanishi  erta  neoliberallar  fikrining  asossiz  ekanligini  ko‘rsatdi. 

Shunga ko‘ra,  keyingi  neoliberalizm  vakili  B.  Balass  iqtisodiy  inte- 

gratsiya  davlatning  iqtisodiy  hayotdagi  ishtirokining  faollashuviga 

olib kelishini tadqiq etdi.