Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

139  http://ru.wikipedia.org/wiki

543

---

xalqaro  savdo  hajmi  qariyb  15foizga pasayishi  ehtimol  qilinmoqda. 

Bu holat esa ishsizlik darajasining ortishi bilan b o g iiq  jiddiy ijtimoiy 

muammolami keltirib chiqarishi mumkin (19.4-jadval).

19.4-jadval

Rivo langan mamlakatlarda ishsizlik darajasi

140

Davlatlar

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

AQSH

4,6

5,8

10,0 10,1

8,5

7,7

7,4

6,2

5,3

Yaponiya

3,8

4,1

5,4

6,2

4,5

4,2

4,0

3,7

3,5

Buyuk Britaniya 5,3

5,5

7,6

9,3

8,4

6,9

7,5

6,3

5,6

Germaniya

8,3

7,4

8,0

10,6

7,1

4,7

5,3

5,0

4,7

AQSH Federal  zaxira tizimi tomonidan  olib borilgan noratsional 

pul-kredit  siyosati  hamda  qayta  moliyalashtirish  stavkasining  su­

runkali  ravishda past  darajada ushlab  turilishi  natijasida banklar to­

monidan  kredit  berish  ko iam i  keskin  o‘sdi.  Federal  zaxira  tizimi­

ning ekspansion pul-kredit siyosati tijorat banklariga taqdim etadigan 

kreditlari  bo‘yicha  foiz  stavkalarini  1,25  foizgacha  pasaytirilishida 

namoyon boigan edi.

Federal  zaxira  tizimining  ipoteka  bozorlariga  e’tiborsizligi,  ipo- 

teka  kreditlari  berish  talablarining  haddan  ziyod  erkinlashtirilishi 

natijasida bozorda ko‘chmas mulklarga talab ortdi va uy-joy bozorida 

narxlaming qisqa muddat ichida keskin o ‘sishi kuzatildi.

Tijorat banklari faoliyatini tartibga solish tizimining nomuvofiqli- 

gi natijasida banklar tomonidan kreditlash tizimi talablari o ‘ta yengil- 

lashib, bu holat kreditlardan foydalanishda toiovga layoqatlik dara­

jasining hisobga olinmasligiga imkon yaratdi.

Jahondagi  yetakchi  mamlakatlar  iqtisodiy  o ‘sish  sur’atlarining 

beqarorligiga,  bir  tomondan,  inqirozga  qarshi  kurashish  cho- 

ralari  bo‘yicha  davlatlar  rahbarlari  o'rtasidagi  o'zaro  yakdillikning 

yo‘qligi,  iqtisodiy  siyosatda uyg‘unlikka  erishmaslik zamin yaratsa, 

boshqa  tomondan,  yirik  iqtisodiyotga  ega b o ig an   mamlakatlaming 

ichki  siyosiy beqarorligi ham bunga jiddiy ta’sir ko‘rsatadi. Natijada

140 http://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.KD.ZG.

---

rivojlangan mamlakatlar YalMning  o ‘sish  sur’atlari keyingi  yillarda 

ahamiyatli darajada pasayib ketdi (19.2-rasm).

______ 

________  

.A ? _____  

___ 

_____ 

,,.1 7

2,9

P  

2,9 

^

AQSH

^   1 8 

17 2

--------

ЙШЙ 

■  ^

Щ|||Й Ц

—