Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

15.4-rasm.  Yalpi taklif umumiy miqdorining tovarlar turlari, miqdori, 

Sifati hamda narxiga bog‘liqligi

Yalpi  taklifga  eng  awalo  bozor  narxlari  darajasi  bilan  ijtimoiy 

qiymat  miqdori  o‘rtasidagi  nisbatning  o‘zgarishi  ta’sir  ko‘rsatadi. 

Narxlar darajasining qiymat miqdoridan oshishi qo‘shimcha tovarlar 

ishlab chiqarish uchun rag‘bat yaratadi. Narxlar darajasining qiymat- 

dan pasayishi esa tovar ishlab chiqarishning qisqarishiga olib keladi. 

Shu  sababli  turli  tovarlar  narxlari  va  milliy  ishlab  chiqarish  hajmi 

o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri yoki bevosita bog‘liqlik mavjud bo‘ladi. 

Bu bog‘ liqlik yalpi taklif egri chizig‘ida aniq aks etadi (15.5-rasm).

428

---

Rasmdan ko‘rinadiki, yalpi taklif egri chizigi o‘z shakli jihatidan 

yakka yoki bozor taklifining an’anaviy egri chizig‘idan farq qiladi.

Shu  o‘rinda  ta’kidlash  lozimki,  uzoq  muddatii  va  qisqa  mud­

datli  davrdagi  yalpi  taklif egri  chizig‘i  bir-biridan  farqlanadi.  Uzoq 

davrdagi yalpi taklif egri chizig‘i o‘z shakliga ko‘ra rasmdagi  nuqta- 

ga qadar joylashgan har qanday tik chiziqdan iborat bo‘ladi. Iqtisodiy 

resurslaming  ishlab  chiqarishga tobora ko‘proq jalb  etilishi  mazkur 

chiziqni  nuqtaga yaqinlashtiradi va pirovardida shu nuqtada joylash­

gan chiziqqa tenglashadi. Chunki qo‘shimcha resurs va imkoniyatlar- 

ni ishga solish uchun vaqtning yetarli boiishi uzoq muddatli davrda 

iqtisodiyotda to ia  bandlik holatiga olib keladi.

Ishlab chiqarish real hajmi