Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

1.1. Iqtisodiyot va uning bosh masalasi

Iqtisodiyot  nazariyasi  fani  va  uning  qonun-qoidalarini  bilish 

uchun,  eng  aw alo,  iqtisodiyot va uning  vazifalari  to‘g‘risida tasav- 

vurga  ega  bo'lish  lozim.  Insoniyat  hayoti  va  uning  taraqqiyoti juda 

murakkab,  ko‘p  qirrali  va  g‘oyat  chigal,  muammolarga  boydir.  Bu 

muammolar  kishilaming  moddiy  ne’matlar  ishlab  chiqarish,  xiz- 

matlar  ko‘rsatish,  fan,  madaniyat,  siyosat,  mafkura,  axloq,  davlatni 

boshqarish sohalaridagi va nihoyat, oiladagi va boshqa faoliyat turla- 

rining borgan sari ko‘payib, rivojlanib hamda ulaming o‘zgarib bori- 

shi natijasida vujudga keladi. Uzoq davrlar davomida insoniyat fikrini 

band  qilib  kelgan  ayrim  masalalar bugungi  kunda  oddiy  haqiqat  va 

oson bilish mumkin bo‘lgan narsaga o ‘xshab ko‘rinadi.

Masalan, bugun hammaga ma’lumki, kishilar siyosat,  san’at, ada- 

biyot,  fan,  ma’rifat,  madaniyat,  ta’lim  olish  bilan  shug‘ullanishdan

12

---

oldin birlamchi hayotiy ne’matlarga bo‘lgan  ehtiyojlarini  qondirish- 

lari  kerak.  Shuning  uchun  har  bir  kishi,  o‘zining  kundalik  hayotida 

bir qator muammolarga, ya’ni kiyim-kechak, oziq-ovqat, uy-ro‘zg‘or 

buyumlariga  ega bo‘lish,  bilim  olish  kabi  ehtiyojlami  qanday  qilib, 

nima hisobiga qondirish mumkin degan muammolarga duch keladi.

Shu  muammolami  yechish  va  o‘z  ehtiyojlarini  qondirish  maqsa- 

dida kishilar turli yo‘nalishlarda, sohalarda faoliyat ko‘rsatadilar. De- 

mak, insonning turli faoliyatlari ichida eng asosiysi, insoniyatning ya- 

shashi va uning kamol topishini ta’minlaydigani moddiy va m a’naviy 

ne’matlar ishlab  chiqarish va xizmatlar ko‘rsatishdan  iborat bo‘lgan 

iqtisodiy faoliyatdir.