Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

Xulosalar

1.  Jamiyatning  ijtimoiy-iqtisodiy  taraqqiyoti  bir  xilda  va  tekis 

kechmay,  uni  turli  bosqichlarga  ajratish  mumkin.  Mazkur  bos- 

qichlami bilishda tarixiy-formatsion,  madaniylashish  (sivilizatsiya) 

darajasi,  texnika va texnologik taraqqiyot darajasi,  iqtisodiy tizim- 

laming o ‘zgarishi kabi jihatlar bo'yicha yondashuvlar mavjud.

2. Iqtisodiy tizim har bir davrda va makonda amal qilayotgan  iqtisodiy 

munosabatlar -  iqtisodiyotni tashkil qilish shakllari, xo‘jalik mexa- 

nizmi  va  iqtisodiy  muassasalar  majmuasini  o ‘z  ichiga  oladi.  Iqti­

sodiyot  nazariyasida  ko‘pincha  iqtisodiy  tizim  tushunchasini  ish­

lab  chiqaruvchi kuchlaming rivojlanish  darajasi  bilan bog'lab,  shu 

asosda  dunyodagi  mamlakatlar  iqtisodiyoti  an’anaviy  iqtisodiyot, 

m a’muriy-buyruqbozlik iqtisodiyoti va bozor iqtisodiyoti tizimlari- 

ga ajratiladi.

Mulkchilik munosabatlari -  shaxsiy, jamoa va davlat manfaatla- 

rini o‘zida ifoda etib,  ishlab chiqarish omillari va natijalaridan foy­

dalanish borasida kishilar, jamoalar,  tarmoqlar,  hududlar va  davlat 

o ‘rtasidagi munosabatlar majmuasidir.

4. 

Mulkchilik munosabatlarining  iqtisodiy  mazmuni  moddiy  va 

m a’naviy ne’matlami o ‘zlashtirish borasidagi iqtisodiy munosabat- 

lami  o‘zida aks  ettiradi.  Agar mulkchilikning  iqtisodiy mazmuni u

109

---

yoki  bu  obyektni  o‘zlashtirish  va  foydalanish  borasida  subyektlar 

o ‘rtasidagi  munosabatlami  bildirsa,  mulkchilikning  huquqiy  maz- 

muni  subyektning  obyektga nisbatan bo‘lgan munosabatini  aks  etti- 

radi.

5. 

Mulkni davlat tasarrufdan chiqarish va xususiylashtirish -  kor­

xonalar ustav fondida davlat ulushining qisqarishi, ulaming  investit- 

sion jozibadorligini oshirish va xorijiy investorlami xususiylashtirish 

jarayoniga jalb etishni kengaytirishga qaratilgan kompleks dasturdan 

iborat jarayondir.