Toshkent davlat yuridik universiteti xalqaro tashkilotlar huquqi

Butunjahon pochta ittifoqi (BJPI)
51
 
(Universal Postal Union — UPO) 
1874 yilda turli hududlar o'rtasidagi pochta aloqalarini amalga 
oshirishga ko'mak berish maqsadida tuzilgan. 1947 yildan BMTning 
ixtisoslashgan muassasasi hisoblanadi. O'z Ustavi, BJPIning umumiy 
reglamenti va Butundunyo pochta konvensiyasi (konvensiya 1971 yilda 
kuchga kirgan) asosida harakat qiladi. Dunyoning barcha davlatlari unga 
a'zo. Ularning hududlariga yagona pochta hududi sifatida qaraladi. 
BJPIning maqsadlari pochta xizmatini tashkil etish va kamol toptirish, 
rivojlanayotgan davlatlar aholisiga pochta xizmatini tashkil etish uchun 
texnikaviy yordam ko'rsatish kabilardir. 
BJPIning oliy organi – odatda besh Yillda chaqiriladigan 
Butundunyo pochta konvensiyasi; boshqaruv organi – tashkilotning qirq 
yoki undan ko'proq a'zolari vakillaridan iborat bo'lgan Ijro etuvchi 
kengash. BJPI doirasida yana pochta xizmatining texnik, ekspluatatsion 
va iqtisodiy asoslari yuzasidan tavsiyalarni ishlab chiquvchi Pochta 
aloqalariga oid tadqiqotlar bo’yicha maslahat kengashi faoliyat 
ko'rsatadi. BJPI Kotibiyati uning BJPI xalqaro byurosi deb ataluvchi 
organidir. 
Xalqaro elektr aloqa ittifoqi (XEAI)
52
 
(International Telecommunication Union — ITH) 
1932 yilda Butundunyo elektr aloqa konferensiyasida Xalqaro 
telegraf ittifoqi (1865 Yillda asos solingan) va Xalqaro radio-telegraf 
ittifoqini (1906 yildan ishga tushgan) XEAIga birlashtirish asosida 
tashkil topgan. 1947 yildan beri BMTning ixtisoslashgan tashkiloti. U 
xalqaro elektr aloqa konvensiyasi va uni to'ldiruvchi reglamentlar 
(tartib-qoidalar) asosida ish ko'radi. XEAIning maqsadlari xalqaro elektr 
aloqaning barcha turlarini, shu jumladan kosmik aloqa turini 
muvofiqlashtirish, radioaloqa xizmatidan unumli foydalanish, uni 
radiochastotali spektrni taqsimlashga yordam berishdan iborat. XEAI 
radioaloqaning hududiy tarmoqlarining rivojlanishi va butundunyo 
50
Мазкур ташкилот ҳақида батафсил адабиётнинг 6-бобида берилган. 
51
http://www.upu.int/en.html
 - Бутунжаҳон почта иттифоқи расмий сайти 
52
http://www.itu.int/ru/Pages/default.aspx
 - Халқаро электр алоқа иттифоқи расмий сайти 

---

96 
tizimiga kirishi uchun texnikaviy yordam ko'rsatadi. Rivojlanayotgan 
davlatlar uchun radioaloqa xizmatini tashkil qilishda texnik va boshqa 
turdagi yordamlarni ko'rsatadi. 
XEAI oliy organi – odatda besh Yillda bir marta uning a'zolari 
(dunyoning barcha davlatlari) ishtirokida o'tkaziladigan Vakolatli 
konferensiyadir. Elektr aloqa reglamentlarini (tartib-qoidalarini) qayta 
ko'rib chiqish uchun XEAI butundunyo ma'muriy konferensiyalari 
o'tkazilib turadi. 
XEAIning ma'muriy ishlarini Ma'muriy kengash olib boradi, uning 
a'zolari Vakolatli konferensiya tomonidan saylanadi. U har Yillda 
Yig’ilish o'tkazadi. 
XEAIning doimiy oganlari: Bosh kotibiyat, Xalqaro chastotalarni 
ro'yxatga olish qo'mitasi, Xalqaro radio bo’yicha maslahat qo'mitasi va 
Xalqaro telefon va telegraf bo’yicha maslahat qo'mitasi