Toshkent davlat yuridik universiteti

Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 5-apreldagi
F–5464-son 
farmoyishi 
bilan 
tasdiqlangan 
Oʻzbekiston 
Respublikasining 
fuqarolik 
qonunchiligini 
takomillashtirish 
konsepsiyasida mulkdorlar huquqlarini kengaytirish yoʻli bilan ashyoviy 
huquqlar institutini kuchaytirish, mulk shakllarini belgilash tartibini 
qayta koʻrib chiqish, yerga boʻlgan xususiy mulk huquqini himoya qilish 
mexanizmlarini joriy etish, shuningdek, insofli egallovchi huquqlarini 
himoya qilish tartibini takomillashtirish yoʻli bilan xususiy mulk huquqi 
himoyasining samaradorligini oshirishga oid bir qator vazifalar oʻz 
ifodasini topgan.
 
Xususiy mulkni himoya qilish va mulkdorlar huquqlarining kafolatlari 
to‘g‘risidagi qonunning 4-moddasiga koʻra mulkdor o‘ziga qarashli mol-
mulkka o‘z xohishiga ko‘ra hamda o‘z manfaatlarini ko‘zlab egalik qiladi, 
undan foydalanadi va uni tasarruf etadi. Mulkdor o‘z mol-mulkiga 
nisbatan qonunga zid bo‘lmagan har qanday harakatlarni bajarishga haqli. 
U o‘z mol-mulkidan xo‘jalik faoliyatini va qonunda taqiqlanmagan boshqa 
faoliyatni amalga oshirish uchun foydalanishi, uni boshqa shaxslarga 
egalik qilish va (yoki) foydalanish uchun tekinga yoxud haq evaziga 
berishi mumkin. Mol-mulkdan foydalanish fuqarolarning, yuridik shaxslar 
va davlatning huquqlarini hamda qonun bilan qo‘riqlanadigan 
manfaatlarini buzmasligi, atrof-muhitga zarar yetkazmasligi kerak. 
Iqtisodiyotning asosini tashkil qiluvchi mulkchilik masalasining ijobiy 
hal qilinishi ijtimoiy hayotning barcha sohalarida tashabbuskorlik 
hissiyotlarining kamol topishi, ishlab chiqarishda, xo‘jalik sohasida 
tadbirkorlik faoliyatlarini amalga oshirishda fuqarolar hamda tashkilotlar, 
ya’ni jismoniy va yuridik shaxslarning birgalikda bab-baravar manfaatdor 
bo‘lishi, ular o‘rtasida umumiy mol-mulkning vujudga kelishi va ushbu 
mulkdan hamkorlikda unumli foydalanish va samarali natijalarga erishish 
imkoniyatlarini yaratib berdi.
Xususiy mulk bozor munosabatlarining asosiy iqtisodiy manbayidir. 
Xususiy mulk tashkil topmasdan turib bozor munosabatlari haqidagi har 
qanday fikrlar xomxayoldir.

---

97 
Tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish uchun iqtisodiy manba 
sifatida xususiy mulk bilan bir qatorda ommaviy mulk ham qatnashadi. 
Ommaviy mulk tushunchasi davlatning barcha fuqarolariga, shu bilan 
birga har bir fuqarosiga tegishli bo‘lgan mulk ma’nosini beradi.